وزارت خارجه، س 1300، ك 45، پ 1، ص 6.

______________________________
(12). تلگراف امير لشكر شمال غرب به رئيس اركان حرب كل قشون، 29/ 10/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 97، ص 71.

(13). اسماعيل اميرفضلى: سرلشكر اسماعيل اميرفضلى در سال 1253 ش، در تهران يا بنابر قولى در ايروان به دنيا آمد و خاندان وى در سال 1897 م، از قفقاز به تهران مهاجرت كردند. اميرفضلى در سال 1899 م، در بريگاد قزاق نام‌نويسى كرد و در سال 1920 م، پس از طى مراحل مختلف به درجه سرهنگى رسيد. او از دوستان رضا شاه بود و در كودتاى 1299 ش، از همراهان وى بود. در سال 1300 ش، به درجه سرلشكرى رسيد و به سمت فرماندهى نيروهاى نظامى در آذربايجان منصوب گشت. در سال 1301 ش، فرماندار نظامى آذربايجان شد. اميرفضلى در سال 1303 ش، به تهران احضار شد و به سمت رياست بازرسى امور مالى ارتش رسيد. در سال 1315 ش، تا 1318 ش، كفيل وزارت جنگ بود. وى سرانجام در سال 1332 درگذشت.

(آينده؛ سال 1367، شماره 8- 6، ص 427).

(14). اقبال السلطنه ماكوئى: مرتضى قلى خان فرزند تيمور خان، ملقب به اقبال السلطنه در سال 1243 ش، به دنيا آمد. پس از فوت پدر، در سال 1312 ق، زمام امور حكومت ماكو را در دست گرفت و حكمران و سرحددار ايران در غرب و رئيس ايلات بيات ماكو بود. او قبل از اعلان مشروطيت، از افتتاح انجمن ماكو به بهانه خدشه‌دار شدن امنيت منطقه، جلوگيرى كرد. با اين حال انجمن ماكو، با تلاش سالار مكرم، خواهرزاده اقبال السلطنه تأسيس شد. وى در زمان مشروطيت به مخالفت با آن برخاست ولى با مقاومت مشروطه‌خواهان به قفقاز رفت و با نيرويى كه در قفقاز فراهم كرد، به هنگام محاصره تبريز توسط عين الدوله، به يارى وى شتافت و مشروطه‌خواهان را سركوب كرد و تا كودتاى 1299 ش، قدرتمندترين خان آذربايجان بود.

هنگامى كه سرلشكر عبد اللّه طهماسبى به فرماندهى لشكر آذربايجان منصوب شد يكى از برنامه‌هاى اصلى وى از بين بردن اقبال السلطنه بود و به هر ترتيبى كه بود اقبال السلطنه را با خود به تبريز آورد و زندانى كرد و افسرى را به حكومت ماكو برگزيد. سرانجام پس از دستگيرى و توقيف اموال، وى در زندان تبريز مسموم شد و درگذشت. وى به هنگام مرگ 60 سال سن داشت.

(رجال آذربايجان در عصر مشروطيت، ص 21- 20؛ شرح زندگانى من، ج 3، ص 577؛ تاريخ بيست ساله ايران، ج 2، ص 87؛ تاريخ ماكو، ص 110 و 113).

(15). شهرستان خوى يكى از شهرهاى شمال‌غربى ايران است كه در 777 كيلومترى شمال‌غربى تهران و 149 كيلومترى تبريز واقع شده است. شهر خوى بوسيله دو راه شوسه از طريق جلفا با جمهورى آذربايجان و ديگرى در بازرگان با كشور تركيه ارتباط دارد.

(16). ماكو در 909 كيلومترى شمال‌غربى تهران و 275 كيلومترى شمال‌غربى اروميه واقع شده و آب و هوايى كوهستانى دارد.

(17). تلگراف امير لشكر شمال غرب به رئيس اركان حرب كل قشون، 29/ 10/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 97، ص 70.

(18). تلگراف دبير الوزاره به كارگزارى آذربايجان، 29/ 10/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 45، پ 1، ص 5.