[تصوير] احمد شاه، هنگام سفر به اروپا سوار بر اتومبيل‌

* تقاضاى بلژيك براى دريافت قوانين تابعيت در ايران‌

سفارت بلژيك طى نامه‌اى به مشار السلطنه وزير امور خارجه وقت از دولت ايران درخواست نمود، كليه قوانين وضع‌شده درباره پذيرش و عدم پذيرش تابعيت در كشور، همچنين اسناد مربوط به تابعيت را در دو نسخه براى دولت بلژيك ارسال نمايد. 7

______________________________
(1). جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس، ص 120 و 119.

(2). تلگراف نمره 906 لندبرگ به رضا خان، 25/ 10/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 97، ص 84.

(3). مراسله وزارت خارجه به وزارت ماليه، 25/ 10/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 31، پ 8، ص 18.

(4). ميكلادزه سروان ژاندارم 25 ساله‌اى كه در قره‌تپه در جنگ با سميتقو كشته شد. در اين جنگ 19 نفر صاحب‌منصب نظامى به شكل فجيعى كشته شدند. سميتقو پس از موفقيت در جنگ مهاباد و زنده‌به‌گور كردن چهار صد نفر صاحبمنصب و ژاندارم، قلمرو حكمرانى خود را توسعه داد (شرح حال رجال ايران ج 1، ص 137؛ تاريخ ژاندارمرى ايران، ص 260- 270).

(5). سرلشكر امان اللّه جهانبانى فرزند ميرزا امان اللّه ضياء الدوله، از اعقاب فتحعلى شاه قاجار در سال 1270 ش در تهران متولد شد. تحصيلات مقدماتى را در تهران به پايان رسانيد و سپس براى تكميل تحصيلات خود به مدرسه نظامى سن‌پترزبورگ رفت. در سال 1917 به تهران بازگشت و از طرف وزارت امور خارجه به سمت وابسته نظامى ايران در پاريس منصوب شد. بعد از كودتا و از طرف سردار سپه به فرماندهى توپخانه ديويزيون قزاق منصوب گرديد وى در عمليات عليه سميتقو نيز شركت كرد و به همين دليل به درجه سرتيپى نايل آمد و به رياست ستاد اركان حرب رسيد. در سال 1302 ش، از فرانسه و انگلستان ديدار كرد. گرچه وى از شاهزادگان قاجار بود ولى از تغيير سلطنت قاجار حمايت مى‌كرد. وى مدتى از پست خود بركنار شد ولى دوباره مورد لطف رضا خان قرار گرفت و در تابستان 1305 به فرماندهى لشكر شرق رسيد. در پاييز 1307، فرماندهى نيروهاى اعزامى به بلوچستان و برقرارى امنيت در آنجا را بر عهده داشت و در همان سال به درجه سرلشكى رسيد. در اواخر پاييز 1309، براى گذراندن يك دوره دو ساله ستاد به فرانسه اعزام شد. در سال 1311 ش، به رياست بازرسى كل ارتش و در سال 1312 به سمت بازرسى كل مدارس نظام منصوب شد. در فروردين 1315 به رياست اداره صناعت منصوب شد اما در تابستان 1316 ش، از كار بركنار شد و همراه با چهل تن از مقامات اداره كل صنايع به زندان افتاد. وى به شركت در توطئه‌اى عليه شاه متهم شده بود. جهانبانى تا شهريور 1320 در زندان بود و پس از آن آزاد شد و در كابينه فروغى از او دعوت به كار شد و اعاده حيثيت گرديد. جهانبانى مشاغلى همچون استاندار آذربايجان، فرمانده دانشگاه جنگ، وزير كشور، وزير راه، وزير جنگ، آجودان محمد رضا شاه، فرمانده دانشكده افسرى، سرپرست هيئت‌هاى ايرانى تعيين سرحدات مرزى با اتحاد جماهير شوروى و پاكستان و سناتور براى چند دوره را داشته است. وى به زبان‌هاى روسى و فرانسه تسلط داشت و كتاب‌هاى مرزهاى ايران و شوروى؛ سرگذشت بلوچستان و مرزهاى آن، نبرد شكريازى، سارى داش و ... از جمله آثار اوست. آخرين درجه نظامى جهانبانى سپهبدى بود و سرانجام در سال 1352 ش، درگذشت. جهانبانى داراى دو پسر به نام‌هاى مسعود و خسرو بود كه مسعود جهانبانى با حكم شاه سفير ايران در پاريس بود و خسرو جهانبانى در بانك مركزى اشتغال داشت. (سالنامه دنيا، س 1327، ص 131؛ تاريخ مختصر احزاب سياسى در ايران، ج 1، ص 265؛ تاريخ بيست ساله ايران، ج 2، ص 110 و 108؛ بزم اهريمن، ج 1، ص 373؛ خاطرات كيانورى، ص 290؛ تاريخ بيست ساله ايران، ج 4، ص 130؛ ارتش و حكومت پهلوى، ص 228 و 229).

(6). تلگراف كلنل لوندبرگ به رئيس اركان حرب كل قشون، 25/ 10/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 97، ص 80.

(7). مراسله سفارت بلژيك به مشار السلطنه، 25/ 10/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 7، پ 2، ص 6.