ارتباطى ندارد و در اين خصوص بايد با كنسول ايران در بوشهر مذاكره شود، زيرا امور خوزستان تحت نظر ايشان است و او حق مدخله ندارد. 8

* پيام امامقلى خان به علماى شيراز

ايالت فارس تلگرافى در تشريح اوضاع ممسنى به وزارت داخله ارسال نمود. 9 ايالت فارس در اين تلگراف گزارش داد كه در حين حركت اردو به طرف ممسنى امامقلى خان براى علماى شيراز تلگرافى با اين مضمون ارسال كرده كه «ما مطيع و رعيت دولتيم ماليات و مرسوم خود را داده و مى‌دهيم بى‌جهت توپ و نظام دولت را به سر خانه ماها مى‌آورند و با ما طرف مى‌كنند. اگر سوء القائاتى رخ داده از راه دفاع و حفظ ناموس و خانه خودمان است نه از راه تمرد و ياغى‌گرى». ايالت فارس در ادامه گزارش داد، نظاميان سه بار به نيروهاى امامقلى حمله كرده ولى هرسه بار شكست فاحشى خورده و عقب‌نشينى مى‌كنند ولى دفعه چهارم با جسارت بيشترى جنگ را دنبال مى‌كنند و از قرار اخبار رسيده، ده دوازده نفر سرباز كشته و بيست نفر مجروح مى‌شوند، به‌طورى كه جوادآقا بوشهرى از سردار عشاير درخواست مى‌نمايد كه پسرش ناصر خان را با يك عده قشقايى براى كمك به آنها بفرستد. 10

[تصوير] امان اللّه خان (پادشاه افغانستان و برادرش)

* معافيت گمركى هداياى پادشاه افغانستان‌

با توجه به سفر اعتلاء الملك وزيرمختار ايران در افغانستان در روز هيجدهم آبان‌ماه به طرف محل مأموريت خود، وزارت امور خارجه از وزارت ماليه خواست تا با صدور دستور به اداره گمركات، موقع عبور اعتلاء الملك از مرز، مانعى براى او كه مقدارى پول طلا (حدود هشت هزار تومان) براى مخارج سفارت به همراه خواهد داشت، ايجاد نشده و ضمنا محمولات وى نيز كه شامل بعضى هدايا براى پادشاه افغانستان و مقدارى فرش قالى براى سفارت است، معاينه نشده و از پرداخت حقوق گمركى معاف شوند. 11

* عزيمت جواد بوشهرى به سوى ممسنى‌

جواد بوشهرى (پسر معين التجار) به همراهى صد نفر 12 سرباز و توپچى و سوار با دو عراده توپ كه در اختيارش بود به طرف ممسنى حركت كرد. 13

______________________________
(1). مراسله سفارت انگليس به رئيس الوزراء، 13/ 8/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 51، پ 17، ص 1.

(2). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، صص 174- 175.

(3). تلگراف داوود مفتاح السلطنه به وزارت خارجه، 13/ 8/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 51، پ 2، ص 164.

(4). روزنامه ايران، 14/ 8/ 1300، ص 2.

(5). با توجه به اينكه در قرارداد كلنل مريل آمريكايى قيد شده بود: هرگاه پس از انقضاء كنترات او دولت ايران مايل به تجديد آن نباشد گذشته از مخارج مراجعت وى در ماه قبل، وجهى كه معادل با شش ماه حقوق و كرايه منزل و عليق سه رأس اسب باشد قبلا دريافت خواهد نمود. بنابراين سفارت آمريكا به موجب ماده فوق، مبلغ مذكور را مطالبه مى‌كرد. (اسناد وزارت امور خارجه، س 1300، ك 43، پ 11، ص 13).

(6). مراسله وزارت خارجه به وزارت ماليه، 24/ 8/ 1300، اسناد وزارت امور خارجه، س 1300، ك 43، پ 11، ص 2.

(7). انگليسى‌ها مدعى بودند كه اين دفاتر پستى جزو ادارات پست بين النهرين شده‌اند. (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 33، پ 1، ص 7).

(8). مراسله جنرال كنسولگرى ايران در بغداد به وزير خارجه، 13/ 8/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 33، پ 1، ص 40.

(9). در حاشيه اين سند ذكر شده است «اداره جنوب شعبه مطبوعات فقط اطلاع حاصل نمايد به جرايد داده نشود».

(10). گزارش از شيراز به تهران، 13/ 8/ 1300، اسناد ملى، شم ت 293001492

(11). مراسله وزارت خارجه به وزارت ماليه 13/ 8/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 26، پ 1، ص 28.

(12). اين عده سه بار به امامقلى خان و افرادش يورش بردند ولى هرسه بار شكست فاحشى خورده و عقب‌نشينى كردند. دفعه چهارم با نيروى بيشترى حمله كرده ولى باز شكست خوردند. تعدادى سرباز كشته شده و حدود بيست نفر نيز مجروح شدند. به‌طورى كه جوادآقا بوشهرى از سردار عشاير مى‌خواهد ناصر خان پسرش را با يك عده قشقايى به كمك او بفرستد.

(اسناد ملى ايران، شم ت 293001492).

(13). اسناد ملى ايران، شم ت 293001492.