[تصوير] كنسولگرى انگليس در مشهد

امام رضا عليه السلام‌] را دستگير مى‌كنند تا چه رسد به يك نفر منشى سابق بانك استقراضى». 9

______________________________
(1). تلگراف كارگزارى خراسان به وزارت خارجه، 15/ 7/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 44، پ 16، ص 4.

(2). تلگراف وزارت داخله به ايالت فارس، 13/ 7/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 29006043.

(3). روزنامه اتحاد، 13/ 7/ 1300، ص 2.

(4). اسماعيل سميتقو بعد از تصرف ساوجبلاغ از ژاندارم‌ها و ساير نيروهاى دولتى كه تسليم شده بودند، جمعى را در خارج شهر و جمعى را هم كه در كاروانسرا بودند با شصت‌تير، تيرباران كرد. فقط چند نفرى (پنج يا شش نفر) كه خودشان را بر زمين افكنده و زير اجساد مقتولين مانده بودند، مى‌توانند جان سالم به در برده و شب‌هنگام فرار كنند. حاجى ايلخانى كه بيست و پنج نفر از تجار تبريز و رئيس اداره تلگراف را در اين اوضاع در خانه خود پناه داده بود، نصف شب به آنها مى‌گويد كه نمى‌توانم شما را نگاهدارم.

حسين آقا تاجر تبريزى هم جزو همان بيست و پنج نفر بود. سميتقو اعلام كرده بود هريك از اهالى كه به عجم‌ها پناه داده فورا آنها را تسليم نمايد و الا خانه‌اش غارت و خودش اعدام خواهد شد. در پى انتشار اين خبر، افراد سميتقو تمام عجم‌ها از زن و مرد را جمع كرده و يك جا به قتل رسانيدند.

آنها نزديك به يك هزار رأس اسب و تمامى مال و مواشى ساوجبلاغ و مال التجاره عجم‌ها را غارت كردند. گفته مى‌شود قاضى لطيف هم كه چند نفر را پناه داده بود به قتل رسانيدند. در درگيريهاى ساوجبلاغ يك پزشك ارمنى و يك تبعه آمريكايى به نام باشيمون نيز به دست اكراد كشته مى‌شوند.

سميتقو و افرادش در بازگشت از ساوجبلاغ نيز بسيارى از روستاهاى سر راه خود، از جمله روستاى «اگريقاش» را غارت و روستاى «كوسه كهريزه» را به كلى مى‌سوزانند بطوريكه بيشتر روستاهاى آن حدود در اثر غارتگرى او و افرادش خالى از سكنه شده بود (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 45، پ 10، ص 26 و 25 و 41 و 40).

(5). مياندوآب در جنوب‌غربى مراغه و كنار درياچه اروميه واقع شده و از شمال به گاودور در شهرستان مراغه و از جنوب به رودخانه سيمين رود و شهر ويران مهاباد و از شرق به رودخانه زرينه رود و از غرب به درياچه اروميه محدود است.

(6). تلگراف كارگزار آذربايجان به وزارت خارجه، 18/ 7/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 45، پ 10، ص 5.

(7). بريجمن(Bridgeman) قبل از ورود سرپرسى لورن عهده‌دار مقام كاردارى انگليس در ايران بود. (م).

(8).

Bridgeman to Curzon, 01 Oct 1291, Fo 173/ 6046/ 31111

. (9). اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 63، پ 10، ص 10.