يكشنبه 29 مرداد 1300/ 21 اوت 1921/ 16 ذى الحجه 1339

* سرقت مواشى اهالى قلعه توسط مرزنشينان روسيه‌

امروز چند نفر از اهالى مرزنشين آستاراى روسيه به قصد سرقت مواشى اهالى قلعه از سرحد روسيه به خاك ايران وارد شدند. در هنگامى كه مشغول جمع‌آورى مواشى بودند ژاندارم‌هاى پست مرزى قلعه از قضيه مطلع شده و سه نفر از آنان را جلب نمودند ولى بقيه موفق شدند بگريزند. بلافاصله مجددا بيست نفر تفنگچى از سرحد روسيه به طرف قلعه هجوم آورده و شروع به تيراندازى كردند. در اثر اين اقدام مهاجمين يك نفر از اهالى قلعه مجروح شد. ژاندارم‌ها بقيه اهالى را وادار به فرار كردند. 1

* اعزام ژاندارم‌ها به تربت جام و باخرز

پانصد نفر ژاندارم با دو عراده توپ به فرماندهى سلطان على رضا خان شمشير 2 براى سركوب بربرى‌ها از مشهد به طرف تربت و باخرز حركت كردند. 3

* ميانجى‌گرى روتشتين براى آشتى بين ميرزا كوچك خان و دولت‌

هيئت دولت امروز به منظور تصميم‌گيرى در خصوص قضاياى شمال كشور (گيلان) تشكيل جلسه داد. رضا خان در اين جلسه، عمليات نظامى را به عنوان كرد، ولى ساير وزيران با پيشنهاد وى مخالفت كردند. ظاهرا روتشتين به وزراى مخالف قول داده بود با ميانجى‌گرى بين ميرزا كوچك خان و حكومت مركزى از اعمال خشونت جلوگيرى نمايند. روتشتين گفته بود: در صورت شروع عمليات عليه ميرزا كوچك خان نگران مداخله نيروهاى آذربايجان شوروى به نفع كوچك خان است.

در پايان جلسه، هيئت دولت تصميم گرفت شروع عمليات عليه ميرزا كوچك خان، چهارده روز به تعويق افتد تا روتشتين‌ 4 فرصت لازم براى برقرارى صلح داشته باشد. 5

______________________________
(1). تلگراف از آستارا به وزير خارجه، 30/ 5/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 38، پ 2، ص 3.

(2). ماژور عليرضا خان شمشير وزيرى، پسر موسى خان ميرپنج از صاحب‌منصبان ارشد و معروف قزاقخانه ايران، و اصولا خانواده آنها از ايرانى‌هاى مهاجر قفقاز مى‌باشند كه از قفقاز به ايران بازگشته بودند. برادر بزرگ وى كلنل علينقى خان وزيرى استاد موسيقى ايران.

ماژور عليرضا خان قسمتى از تحصيلات ابتدائى خود را در شيراز و در موقعى كه پدرش در زمان والى‌گرى شاهزاده ظفر السلطنه قاجار، فرمانده قواى شيراز بود، به اتمام رسانيده و همين امر باعث مى‌شد كه بعدها به درجه افسرى ژاندارمرى برسد و از مدرسه سوئدى‌ها فارغ التحصيل شد، او خدمات اوليه خود را در شيراز و ايالت (استان) فارس انجام داد.

در جنگ جهانى اول با درجه كاپيتانى (سلطانى) جزو نيروى آزادى‌خواهان فارس بود و با انگليس‌ها جنگيدند و پس از شكست آلمان‌ها و تصرف فارس به وسيله قشون انگليس و قوام شيرازى، عليرضا خان شمشير جزو افسران اسيرى بود كه در قلعه كريم خان زند محبوس گرديد، و بعدا به نيروى روس تزارى تحويل داده شدند، كه با پاى پياده اين افسران را با يك عده از آزادى‌خواهان تا قزوين حركت دادند، و مقرر بود كه در سيبرى روسيه آنها را اعدام نمايند، و حتى ماژور شمشير جزو افسرانى بود كه قرار شد در قزوين اعدام گردد. ماژور عليرضا خان بعدها با كميته حزب دموكرات بعد از فترت همكارى نزديك داشته و در كابينه سيد ضياء الدين طباطبايى بنا به حكم وى به خراسان فرستاده مى‌شود. پس از آنكه ماژور شمشير به مشهد وارد شد و با محمد تقى خان پسيان آشنا گرديد تا آخرين لحظه به وى وفادار باقى ماند. (كلنل محمد تقى خان پسيان، ص 295- 297).

(3). نامه ميرزا على به سردار نصرت، 29/ 5/ 1300، اسناد موسسه تاريخ معاصر، شم 510- 21506 ق.

(4). زمانى كه دو هفته مهلت درخواستى از طرف روتشتين به منظور برقرارى صلح بين كوچك خان و حكومت مركزى به سرآمد، وى اعلام كرد در تحقق مقصود يادشده موفق نبوده است. روتشتين همچنين متذكر شد كه چون حكومت ايران از تحويل اسرائيلينكو(IsraelenKo) خوددارى مى‌ورزد در آينده كوچكترين قدمى در راه استقرار صلح و آرامش در شمال ايران بر نخواهد داشت. (جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس ص 34)

(5). جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس، ص 29.