يكشنبه 8 مرداد 1300/ 31 ژوئيه 1921/ 25 ذيقعده 1339

* انتصاب حكمران بوشهر و بنادر

مشار الدوله به تصويب وزارت داخله به حكومت بوشهر و بنادر منصوب شد. 1

[تصوير] شريف حسين (ملك حجاز)

* ملاقات كنسول ايران در جده با شريف حسين‌

كنسول ايران در جده امروز شريف حسين‌ 2، ملك حجاز را ملاقات نمود و چون شريف حسين به زبان تركى مسلط بود كنسول ايران نيز با وى با زبان تركى صحبت نمود. در اين ديدار شريف حسين اظهار داشت: با اينكه دولت ايران استقلال حكومت حجاز را به رسميت نشناخته ولى به مسئولين تأكيد كرده است در جهت رفاه بيشتر حال حجاج ايرانى همه‌گونه همكارى بنمايند. در پايان مذاكرات كنسول ايران پيشنهاداتى را براى به رسميت شناختن حكومت حجاز از سوى دولت ايران به شريف حسين ارائه نمود كه عبارت بودند از به رسميت شناختن مذهب جعفرى، رسيدگى به امور اتباع ايران مانند دول ديگر، عدم اخذ حقوق گمركى از اشياى حجاج ايرانى، عدم دريافت دو پوند بابت هرحاجى و انعقاد قرارداد تجارتى كه منافع ايران را در حجاز محفوظ دارد. 3

______________________________
(1). روزنامه ايران، 9/ 5/ 1300، ص 3.

(2). انگلستان در دوران جنگ جهانى اول و پس از آن براى خشنود ساختن قبايل عرب و استفاده از آنان براى حمله بر عثمانيان، رئيس دو خانواده محتشم در عربستان يعنى شريف حسين و ابن سعود را كه با هم سخت دشمنى داشتند به بازى گرفت و نزد هريك افسرى از كارگزاران خود را گسيل داشت: توماس ادوارد لارنس(T .E .Lawrence) را به اردوگاه شريف حسين و ويليام شكسپير(W .H .l .ShaKespear) را به نزد سعودى‌ها روانه كرد.

پس از كشته شدن شكسپير در جنگ ميان ابن سعود و ابن رشيد، هارى سنت جان بريجر فيلبى(John Philby) را كه تظاهر به اسلام كرده و خود را عبد اللّه نام نهاده بود، به آنجا فرستاد تا ابن سعود را بر عثمانى‌ها و هم‌پيمانانشان بشوراند. لارنس با شريف حسين پيمان بست و از سوى دولت انگلستان او را نويد داد كه پس از شكست عثمانى‌ها حكومت عربستان بزرگ به او واگذار شود. انگلستان همچنين پيمان‌هاى نهانى مبتنى بر همان وعده‌ها با عبد العزيز منعقد كرد و حكومت او را بر نجد و احساء و قصيم و جبيل به رسميت شناخت و كمك مالى هنگفتى نزد او ارسال داشت. با اين همه انگلستان از نيروى روزافزون ابن سعود بيمناك بود و ازاين‌رو، به ايجاد اختلاف ميان قبايل هوادار ابن سعود پرداخت. درعين‌حال او را براى تصرف سراسر احساء يارى داد. انگلستان به اين وسيله هم از نفوذ ترك‌هاى جوان و آلمان در سواحل خليج‌فارس جلوگيرى كرد و هم‌امتيازى پرارزش از ابن سعود به دست آورد. در پيمانى كه در 1333 ق/ 1915 م، ميان سرپرسى كاكس از سوى انگلستان و ابن سعود منعقد شد، مقرر گشت كه ابن سعود بر