* درگيرى ميان نيروهاى ژاندارم و ضابط دالكى‌

نظاميان ژاندارم‌ 10 كه از كازرون به طرف برازجان در حركت بودند، امروز صبح زود وارد دالكى‌ 11 شدند. نور محمد خان ضابط دالكى از طرف فرمانده نظاميان براى ارائه توضيح در خصوص حبس و شكنجه تعدادى از اهالى، به‌طور كتبى احضار شد، اما وى اعتنايى به اين احضاريه نكرد و مشغول جمع‌آورى تفنگچى براى مقابله با ژاندارم‌ها گرديد. در نتيجه جنگى كه ميان ژاندارم‌ها و افراد نور محمد خان دالكى رخ داد، تعدادى كشته و مجروح گرديدند. 12 نور محمد خان و ژاندارم‌هايى كه مجروح شده بودند به برازجان منتقل شده و تحت درمان قرار گرفتند. 13

[تصوير] پشت و روى يك اسكناس منات روسيه در آن دوران‌

______________________________
(1). توپچى مأخوذ از واژه تركى، توپدار و نظامى كه سلاحش توپ است. آن كه توپ انداختن داند و بدين اسم در قشون معين است. واحدى از نظام كه مأمور تيراندازى با توپ مى‌باشد.

(2). ساخلو واژه‌اى تركى و به معناى مكانى كه گروهى از سربازان در آن جاى گزيده و به حفظ و نگهبانى گماشته شده باشند. به جاى اين كلمه فرهنگستان واژه پادگان را برگزيده است.

(3). استرآباد نام قديم گرگان فعلى مى‌باشد.

(4). روزنامه ايران، 2/ 3/ 1300، ص 2.

(5). يادداشت وزارت خارجه به نمايندگى مختار روسيه در ايران، 1/ 3/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 2، پ 19، ص 5.

(6). در جنگ‌هاى سال گذشته ميان نيروهاى دولتى و قواى جنگل عده‌اى از اتباع روس و آذربايجان قفقاز نيز جزو ساير اسرا دستگير شده بودند كه عده‌اى از آنان در قزوين و عده‌اى در سمنان و تهران توقيف بودند. لازم به ذكر است كه تعدادى از اين اسرا در اداره تنظيف بلديه به كار گرفته شده بودند. (اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 29، پ 3، ص 16، 66، 67).

(7). مراسله وزيرمختار شوروى روسيه در ايران به وزارت خارجه، 1/ 3/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 29، پ 3، ص 10.

(8). اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 29، پ 3، ص 10 (حاشيه سند).

(9). روزنامه ايران، 2/ 3/ 1300، ص 2.

(10). كارگزارى بوشهر در همين تاريخ در تلگرافى به وزارت امور خارجه خبر داده است: در نتيجه درگيرى بين نيروهاى پليس جنوب و نورمحمد خان در دالكى، نورمحمد خان و چند نفر از بستگان او و چند نفر از پليس جنوب كشته شدند. (اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 49، پ 7، ص 4).

(11). دالكى منطقه‌اى در نزديكى برازجان كه در كنار جاده شوسه كازرون به بوشهر واقع شده است و از شمال به ارتفاعات كتل ملو، از شرق به كوه دالكى، از جنوب به برازجان محدود مى‌شود و حد غربى آن رودخانه دالكى است. در اين منطقه منابع نفت نيز وجود دارد.

(12). از نظاميان دولتى يك نفر سوار كشته و تعدادى مجروح گرديدند. از افراد دالكى نيز خود نورمحمد خان مجروح و تعدادى نيز كشته شدند.

(اسناد ملى ايران، شم ت 293004589).

(13). مراسله اخبار ولايات به وزارت داخله، 3/ 3/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 293004589.