ماشاء اللّه، قاتل نرسس ارمنى بايد متوقف گردد و دليلى ندارد كه براى كشته شدن يك نفر ارمنى، مسلمانى كشته شود.

گروهى از مردان و زنان نيز، فرياد يا حسين! سردادند و قصد حمله به اداره نظميه را داشتند كه با مشاهده سواران مسلح از قصد خود منصرف شدند. 7

* عزيمت خانواده قوام السلطنه به تهران‌

پس از دستگيرى قوام السلطنه اعضاى خانواده وى، امروز به همراه «جلال السلطنه» پسرخوانده وى، از مشهد، عازم تهران شدند. 8

* تقاضاى زرتشتيان و ارامنه براى مجازات قاتل نرسس ارمنى‌

انجمن ناصرى زرتشتيان و انجمن ملى ارامنه كرمان در نامه‌اى به سيد ضياء الدين طباطبايى ضمن تشريح بخشى از اقدامات فجيع‌ 9 ماشاء اله نام گماشته بانك شاهنشاهى كرمان و همدستانش به‌ويژه يكى از آنها به نام «داداش»، 10 اعتراض خود را نسبت به جنايات آنها ابراز داشتند ارامنه و زرتشتيان در بخشى از نامه خود با بيان اينكه مطابق قوانين تمام اديان عالم، زانى، سارق، قاتل و محارب محكوم به اعدام هستند و اين عده نيز به قتل و جنايت خود اقرار كرده‌اند، اظهار داشتند با رعايت قوانين عدل و انصاف و حفظ حدود و حقوق و تأمين آسايش اقوام مختلف خصوصا اقليت‌ها خواستار قصاص فورى دستگيرشدگان هستند. ارامنه و زرتشتيان در انتهاى نامه خود به تلاش دولت براى الغاى كاپيتولاسيون اشاره كرده و اظهار داشتند، درحالى‌كه عده‌اى عوام‌فريب حقوق غير مسلمانان را از حقوق حيوانات باركش هم پست‌تر قرار مى‌دهند چگونه مى‌توان موافقت ملل مختلف را براى الغاى كاپيتولاسيون جلب نمود! 11

* تقاضاى ايران از دولت انگليس براى حمايت از اتباع ايرانى مقيم چين‌

پس از اعلام دولت انگليس مبنى بر عدم حمايت از اتباع ايرانى مقيم چين، وزارت امور خارجه امروز در پاسخ به اين تصميم دولت انگليس، با ارسال نامه‌اى به سفارت انگليس در تهران با اظهار اين‌كه، هيچ مانعى براى حفاظت از منافع ايرانيان مقيم چين از سوى مأمورين دولت انگليس وجود ندارد زيرا ايران هنوز نماينده سياسى به چين اعزام نكرده است، 12 از دولت اين كشور تقاضا نمود مأمورين انگليس در چين مانند گذشته حمايت از اتباع ايرانى را بر عهده داشته باشند تا مأمورين سياسى دولت ايران به چين اعزام شوند. 13

______________________________
(1). كسما از توابع صومعه‌سرا مى‌باشد كه از رودخانه ماسوله مشروب مى‌شود.

(2). تلگراف مؤيد حضور به وزارت خارجه، 17/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 46، پ 43، ص 2.

(3). تلگراف مؤيد حضور به وزارت خارجه، 17/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 46، پ 43، ص 2.

(4). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 65.

(5). اسناد ملى ايران، شم ت 2930059175.

(6). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 61.

(7). روزنامه ايران 23/ 3/ 1300، ص 2؛ اسناد ملى ايران، شم ت 2930059175.

(8). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 62.

(9). ماشاء اللّه و همدستانش براى زرتشتيان مزاحمت‌هاى زيادى ايجاد مى‌كردند به‌طوريكه، در حين عبور، متعرض زن‌هاى آنها شده و بعضى وقت‌ها نيز آنان را به زور به مكان‌هاى خلوت برده و اعمال شنيعى را مرتكب مى‌شدند و حتى تا اين حد هم اكتفا نكرده و از يك ماه قبل شب‌ها به خانه زرتشتى‌ها هجوم برده، چند جنايت را مرتكب شده بودند كه اغلب اوقات زرتشتيان براى حفظ آبروى خود درباره آن اظهارى نمى‌كردند. با ادامه جنايات ماشاء اللّه و همدستانش زرتشتى‌ها مجبور شده بودند براى حفظ جان و ناموس خود شب‌ها دسته‌دسته در يك محل جمع شوند (اسناد ملى ايران، شم ت 293005975).

(10). وى در زمان حكومت جلال الدوله در كرمان دو نفر زرتشتى را به قتل رسانده بود. يك نفر را علنا در روز و در وسط بازار و ديگرى را در خارج شهر و در قبرستان عمومى به قتل رسانده بود. (اسناد ملى ايران شم ت 293005975).

(11). نامه انجمن ناصرى زرتشتيان و انجمن ملى ارامنه كرمان به رياست وزراء، 17/ 2/ 1300، (اسناد ملى ايران شم ت 293005975).

(12). اين درخواست با مخالفت دولت انگليس روبرو شد و دولت ايران تصميم گرفت حمايت از اتباع خود در چين را به دولت فرانسه واگذار نمايد و در نامه‌اى كه در تاريخ 16/ 3/ 1300، به سفارت انگليس ارسال كرد، اعلام كرد كه حمايت از اتباع خود را موقتا به دولت جمهورى فرانسه تفويض نموده است. (اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 3، پ 2، ص 4).

(13). مراسله وزارت خارجه به سفارت انگليس، 17/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 3، پ 20، ص 2.