1- 15) سنّت‌

چنان كه بيان شد يكى از منابع مهم دين، سنّت است كه براى بررسى مطالب آقاى بازرگان لازم است مقدارى به آن پرداخته شود.

سنّت واژه‌اى است عربى كه در لغت معانى گوناگونى دارد مانند:

الوجه‌لصقالتة و مَلاسته‌

؛ صورت و ظاهر صاف وبى‌پيرآيه، به‌دور از لكه.

الطريقة المحمودة المستقيمة

؛ راه پسنديده و درست.

الطبيعة

؛ طبيعت و طبع انسان در رفتار و كردار.[1]

واژه سنّت در قرآن و روايات ائمه‌اطهار (ع) زياد به كار رفته،[2] امّا مورد نظر ما، معناى اصطلاحى سنّت در فرهنگ‌اسلامى است كه عبارت است از: گفتار، روش، كردار، شيوه و تقرير پيامبر (ص) و امامان معصوم (ع) كه براى پيروان دين اسلام حجّت است. سنّت در اسلام، از منابع دين و از حجيّت برخوردار است. در واقع؛ مفسّر و مبيّن قرآن است كه بدون آن، كتاب خداوند مجمل خواهد بود. سنّت سه قسم دارد: قولى، فعلى و تقريرى، كه نشاندهنده تأييد و امضاى ائمه‌اطهار (ع) است.

بنابراين سنّت پيامبر (ص) و امامان معصوم (ع)، شامل احاديث، كردار، افعال، خطبه‌ها، سخنان، كلمات قصار، وصايا، عهدنامه‌ها، قراردادها و تعاليم، عكس‌العملها و ...، جزء دين و حجّت است، مگر دليلى بر خلاف آن داشته باشيم.

2- 15) دلايل حجيت سنّت‌

قرآن كريم در بسيارى از آيات بر اطاعت و پيروى از پيامبر اكرم (ص) تأكيد كرده است.[3] علاوه بر اطاعت از پيامبر اكرم (ص)، بعضى از آيات‌

[1] - لسان العرب، ج 6، ص 400، ماده سنن.

[2] - ر. ك. به: محمد افتخارزاده، روش شناخت سنّت و تاريخ اسلام، ص 144.

[3] - ر. ك. به: سوره‌هاى نسا، آيات 59، 80؛ آل‌عمران، آيات 32 و 132؛ مائده، آيه 92؛ نور، آيه 54؛ محمد، آيه 33؛ تغابن، آيه 12.