جمع بندى مباحث‌

1. حكومت قدرت سازمان يافته در جامعه است كه متشكل از سه نهاد اساسى است و در راستاى ايجاد امنيت، تامين معيشت و ايجاد زمينه براى رشد و تعالى مردم تلاش مى‌كند. و حكومت دينى حكومتى است كه مرجعيت دين را در تمامى ابعاد پذيرا باشد.

2. مشروعيت معادل‌Legitimacy و به معناى «حقانيت» و نقطه مقابل غصب‌Usurpation است در انديشه اسلامى حاكميت از آن خداوند است و در عصر غيبت ولايت فقيه در امتداد ولايت معصومين مطرح است.

3. برخلاف رويكرد سكولارها اسلام داراى ساختار سياسى است و با توجه به قلمرو دين اسلام در بردارنده ابعاد مرتبط با همديگر بوده كه در راستاى هدفى واحد سامان مى‌يابد. و در نظام سياسى خرده ساختارهاى سياسى، اقتصادى و حقوقى وجود دارد.

4. در مقايسه انديشه عرفى و اسلامى نتيجه گرفته شد كه در عصر حاضر انديشه اسلامى بر مردم‌سالارى‌دينى و انديشه‌عرفى بر دمكراسى تأكيد دارد.

5. برخلاف ديدگاه سكولارها اسلام داراى نظام سياسى، اقتصادى و فرهنگى است. اين نظام‌ها با آن چه در انديشه سكولاريستى مطرح است متفاوت است. افزون بر آن در نظام سياسى اسلام مدل حكومت از احكام متغير دين اسلام بوده كه فقيه جامع الشرايط و حاكم اسلامى بر اساس تلاش كارشناسى و متناسب با اقتضائات زمانى و مكانى آن را ارائه و امضا مى‌كند. در ساحت انديشه اسلامى،

6.