باشد و هم مى‌تواند از چنان وسعت و گستره‌اى برخوردار باشد كه همه ظرفيت‌هاى جامعه يك ميلياردى بلكه جامعه جهانى را پوشش دهد.[1]

مردم‌سالارى دينى؛ الگوى اسلامى ساختار حكومت‌

بر اين اساس كه اسلام داراى ساختار است، مردم سالارى دينى مدلى براى ساختار انديشه اسلامى است. اما نسبت دين و مردم سالارى چيست؟ براساس نظام معنايى دينى و سكولار دو ساختار دموكراسى و مردم سالارى دينى قابل تصور است‌

پرسش از نسبت دين و مردم سالارى در ساحت انديشه مسيحيت شايد مضحك به نظر آيد زيرا بر اساس انديشه سكولار اين دو ناظر به قلمروهاى متفاوتى از زندگى بشر هستند. اما با وجود آن مرورى بر ادبيات بحث در غرب نيز نشانگر آن است كه پژوهش‌هاى تجربى گوناگونى در پاسخ به آن ارائه شده است. زيرا اگر كليسا به عنوان جنبه نهادى مسيحيت در نظر گرفته شود، در اين رهگذر كليسا بر فرايندهاى سياسى تاثير زيادى داشته است.[2]

در انديشه اسلامى مردم‌سالارى دينى نظريه‌اى در ساحت انديشه كه در گفتمان انقلاب اسلامى طرح و در مقام عمل با هدف ديگر رفع خلأها، كمبودها و جستارى براى فهم عناصر تشكيل دهنده جامعه مطلوب عينيت يافت. بنا به گفته يكى از نويسندگان معاصر:

به نظر مى‌رسد كه تقريباً تمامى نظريه‌پردازن سياسى از مشاهده بى‌نظمى در زندگى سياسى آغاز مى‌كنند ... اكثر نظريه‌پردازان آثار خود را در زمانى‌

[1]. محمد تقى مصباح، نظريه سياسى اسلام، ج 2، ص: 114.

[2]. ميرا ماردى" سازگارى دين و دمكراسى؛ تجربه كليساى كاتوليك" چالش‌هاى دين و مدرنيته، ص: 92.