سير تحول عرفى گرايى‌

الف. عرفى گرايى در غرب‌

تأمل در منحنى روند تحولاتى كه در غرب و هم زمان با آغاز رنسانس به وقوع پيوست، نشان داد كه از سال 1500 تا 1800 و طى سه سده به‌تدريج از قلمرو دين مسيحيت كاسته و علم و عقلانيت ابزارى جايگزين آن گرديد. به‌گونه‌اى كه در قرن هجدهم عرفى‌گرايى با شاخص‌هايى‌چون اومانيسم، علم مدارى، عقلانيت ابزارى و اباحى‌گرى شكل گرفت. اين دگرگونى كه نخست در ذهن و فكر غربى به وقوع پيوست اقتضا مى‌كرد كه مناسبات سياسى و اجتماعى نيز به تبع آن تغيير يابد بر اين اساس در اين برهه زمانى حوادث و رخدادهايى به وقوع پيوست كه تبيين جامعه شناختى آن، حاكى از سه الگوى تغيير مى‌باشد. الگوى نخست انقلاب بود؛ تحولى كه در فرانسه به وقوع پيوست. زيرادر اين كشور ساختارهاى موجود درقبال عرفى گرايى مقاومت مى‌نمود و اين مهم با انقلاب حل شد. دوم اصلاح بود كه در كشورى چون انگليس واقع شد؛ كه روندى تدريجى را طى كرد و اصلاح يا رفرم خوانده شد. و سوم جنگ داخلى بود كه در كشورهايى نظير ايتاليا و آلمان به وقوع پيوست بر اين اساس بود كه پس از حاكميت عرفى گرايى در عرصه فكر، ساختار وسپس الگوهاى رفتارى نيز متناست با آن تغيير يافت.

اين تحولات موجب حاكميت يافتن عرفى گرايى در غرب و سپس گسترش آن به ساير مناطق جهان گرديد. حاكيت غرب كه از سوى جامعه شناسانى چون وبر، ماركس و دوركهايم پيش‌بينى شده بود تا دهه‌هاى پايانى قرن بيستم و به‌طور مشخص سال 1980 ادامه يافت از آن پس اين انديشه‌