مسأله 25- هر حج يا عمره‌اى كه مبتلاى به تجديد در سال آينده شود، واجب است همان را تجديد كند، نه آنكه بدل حج قرآن افراد را، به جاى يكى از اين دو و تمتع را، يا به جاى تمتع يكى از اين دو را تجديد كند.

تقيه‌

چون كشور حج كشور وحدت و هماهنگى مسلمين است بايستى شركت كنندگان در اين كنگره جهانى اسلامى مراعات وحدت و محبت را حتى‌الامكان كرده و اختلافاتى را كه موجب عداوت و يا قلت محبت است كنار گذارند.

اصولًا تقيه در انحصار موارد معينى نيست و در تمامى درگيرى‌ها و هماهنگى‌هائى نمى‌شود تمامى واجبات را عمل كرد، در هر زمان و مكانى با چهره‌هاى گوناگون وجود دارد.

«تقيه» برخلاف آنچه نوعاً گمان كرده‌اند نه در انحصار برخورد با سينه‌هاست و نه تنها در موارد ترس از دشمن و حفظ جان است.

«تقيه» همان تقوى به معنى پرهيز و نگهبانى است، پرهيز از زشتى و نگهبانى نيكى و شايستگى، جز آنكه تقوى اعم از تقيه است، تقوى همگى انواع پرهيز است چه در حال آزادى و عدم ممانعت، و چه در حال درگيرى با دشمن يا مخالف، و اين قسم دوّم نامش «تقيه» است كه در حال درگيرى تقواى شما محدود به حدود مصلحت خواهد بود، ولى در حالات ديگر كه هرگز مزاحمتى نيست بايستى تقواى شما مطلق باشد.

آيات تقوى هر دو مورد را شامل است، ولى مانند آيه «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ‌» خدا را بپرهيزيد هر اندازه كه توانيد، ظاهراً نظر به حالت درگيرى دارد، و آيه «اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ‌» خداى را به حق بپرهيزيد، نظرش به مواردى است كه‌