كوله‌گى‌ها جلوگيرى كنى، هرگز واجب و حتى مستحب هم نيست، نه خدا و پيمبر فرموده‌اند، و نه ائمه‌هدى اشاره‌اى كرده‌اند، پس چرا خود و ديگران را به اعمال طاقت‌فرسا و غيرمتعارف واداريم كه احياناً چون برخلاف تقيه است، اصلًا طوافمان هم باطل و زحماتمان به كلى هدر رود!

شايد هميشه اين دو اصل را در نظر داشته باش كه از نظر شرع هرگز تصريحى به اين نداريم كه مثلًا «خانه را طرف چپت قرار ده» يا «اگر در اثر انجام بعضى مستحبات طواف ميزان چپ به هم خورد» يا «چنانچه جمعيت طواف‌كنندگان تو را كج و كوله كردند» جبران كن.

ما هرگز نه تصريح و نه اشاره‌اى به اين دقت‌ها و مهندسى‌ها نداريم، فقط «هفت دور بر گرد خانه بگرد» كه طبعاً به‌طور متعارف و با قبول تمامى پيش‌آمدهاى اجتناب‌ناپذير است، و ديگر هيچ.

مسأله 3- همين اندازه كه هفت بار دور خانه به طور عادى بگردد كافى است، چه با پاى خود يا ديگران، يا سوار بر حيوان يا ماشين و يا هر وسيله زمينى يا هوائى، همين اندازه كه بگويند گشت و فقط خودش اين تصميم را داشت كافى است.

مثلًا به اختيار خود بر وسيله‌اى سوار شد، يا اكنون كه به اختيار خويش پياده مشغول طواف است و خواهى نخواهى تن به تمامى پيش‌آمدهاى اين گرداب مى‌دهد، طبعاً اگر هم او را ببرند، و اين كاه برگرده آن كوه عظيم طائفان برده شود، اين هم به حساب خود او مى‌آيد، و مادامى كه تو در سراسر اين گردش نيت طواف دارى همين كافى است، اگر بتوانى جبران كنى لازم نيست كه هرگز هم نتوانى، زيرا احياناً جمعيت به اندازه‌اى زياد و كوه‌كن است كه به كلى سلب‌