چكيده‌ 1. در برخى از مسائل فقهى مى‌توان از دليل عقلى سود جست و دليل عقلى كشف از نظر شارع مى‌كند.

2. دليل عقلى بر دو قسم است: الف) دليل عقلى محض؛ ب) دليل عقلى ملفّق. دليل عقلى محض تماما از مقدّمات عقلى و يقينى بهره‌مند مى‌شود و دليل عقلى ملفّق يا تركيبى، افزون بر مقدّمات عقلى، از برخى مقدّمات شرعى و نقلى نيز سود مى‌برد.

3. استمداد از دليل عقلى در بحث امامت و نبوّت، قدمت تاريخى دارد، امّا بهره‌مندى از اين نوع دليل در بحث ولايت فقيه به اعصار متأخّر برمى‌گردد.

4. برهانى كه فلاسفه بر نبوّت عامّه و ضرورت بعثت انبيا اقامه مى‌كنند، مى‌تواند به گونه‌اى تقرير شود كه ضرورت نصب امام و نصب فقيه را نيز نتيجه دهد.

5. روح دليل عقلى تركيبى بر ولايت فقيه آن است كه اسلام براى رفع نياز بشر در همه زمان‌ها و مكان‌ها است و همان‌طور كه اجراى آن نيازمند نصب امام معصوم است، در زمان غيبت نيز نيازمند نصب مجرى اسلام‌شناس است.

6. دليل عقلى ضرورت نصب امام و فقيه را اثبات مى‌كند و هيچ‌گاه چنين دليلى نتيجه جزئى و شخصى در پى ندارد و مشخّص نمى‌كند كه كدام شخص امام است.

پرسش‌ 1. دليل عقلى محض را تعريف كنيد.

2. دليل عقلى تركيبى يا ملفّق را تعريف كنيد.

3. جايگاه دليل عقلى در فقه چيست؟

4. خلاصه‌اى از يك دليل عقلى محض بر ولايت فقيه را بيان كنيد.

5. دليل عقلى تركيبى را كه آيت اللّه بروجردى بر ولايت فقيه اقامه كرده است به اختصار تقرير كنيد.