چكيده‌ 1. بايد روشن شود كه ولايت فقيه مسأله‌اى فقهى است يا كلامى؟

2. برخى به خطا مى‌پندارند كه معيار كلامى بودن مسأله‌اى، امكان اقامه دليل عقلى بر آن است.

3. معيار فقهى بودن يك مسأله، ارتباط آن با عمل مكلّفان است.

4. مسأله كلامى از احوال مبدأ و معاد بحث مى‌كند. بنابراين، اگر بحثى درباره فعل الاهى بود، مسأله‌اى كلامى مى‌شود و اگر در باب فعل مكلّف بود، بحث فقهى محسوب مى‌شود.

5. ولايت فقيه داراى هر دو جنبه فقهى و كلامى است و از هر دو منظر قابل بررسى است.

6. اگر كسى از اين منظريه به ولايت فقيه بنگرد كه آيا نصب فقيه در عصر غيبت، مانند نصب امام معصوم پس از وفات رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم بر خداوند لازم است، از بعد كلامى ولايت فقيه بحث كرده است.

7. امام خمينى از بعد كلامى ولايت فقيه نيز بحث كرده است و اعتقاد دارد كه نفس ادلّه عقلى مطرح در باب امامت ائمّه، بر ضرورت ولايت و حكومت در عصر غيبت نيز دلالت دارد.

8. مباحث كلامى از درجه اهميّت يكسانى برخوردار نيستند. بنابراين، اهميّت ولايت فقيه كم‌تر از اهميّت بحث امامت و نبوّت است.

پرسش‌ 1. معيار فقهى بودن يك بحث چيست؟

2. معيار كلامى بودن يك بحث چيست؟

3. خطاى كسانى كه معيار كلامى بودن يك مسأله را امكان ارائه دليل عقلى بر آن مى‌دانند، چيست؟

4. چرا ولايت فقيه هم جنبه كلامى دارد و هم جنبه فقهى؟

5. نگاه كلامى به مسأله ولايت فقيه دقيقا به چه معنا است؟

6. ديدگاه امام خمينى قدّس سرّه در مسأله ولايت فقيه چيست؟