فصل دوم: حاكميت در قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران‌

تعريف حاكميت‌

در ميان عناصر تشكيل‌دهنده دولت- ملت،[1] يعنى جمعيت، سرزمين، حاكميت و حكومت،[2] «حاكميت» از جايگاه ممتازى برخوردار است.[3] جوهر حاكميت، اقتدار و چيرگى است‌[4] و قدرت حاكم نيرويى برتر از ساير قدرت‌ها در جامعه است. در واقع مفهوم دولت- ملت و حاكميت چنان درهم تنيده‌اند كه يكى بدون ديگرى معنا و موجوديت ندارد.[5]

كارشناسان حقوق و علوم سياسى، دولت را بر محور حاكميت شكل مى‌دهند و آثارى را بر آن مترتب مى‌سازند و سپس نتيجه مى‌گيرند دولتى كه حاكميت نداشته باشد، دولت نيست. به‌بيانى ديگر، عنصر شاخص براى شناسايى دولت، حاكميت است؛[6] چراكه اين عنصر، دولت را در درون كشور، از ديگر انجمن‌ها و جمعيت‌ها متمايز مى‌سازد. در عرصه بين‌المللى نيز حاكميت، مشخص‌كننده وجاهت حقوقى و سياسى دولت- كشور، از ديگر واحدهاى سياسى است.[7] با اين همه، حاكميت اصولًا به بعد داخلى اعمال قدرت اطلاق مى‌شود و براى بيان ساحت خارجى حاكميت نيز عموماً واژةةة استقلال به‌كار مى‌رود. از اين‌رو، برخى بر اين باورند

[1].Nation -State (Etate -Nation ).

[2].Sovereignty (Souverainete ).

[3]. براى آگاهى بيشتر درباره اين عناصر بنگريد به: محمد عاليخانى، حقوق اساسى، ص 58- 36.

[4]. ناصر كاتوزيان، مبانى حقوق عمومى، ص 55.

[5]. ابوالفضل قاضى، بايسته‌هاى حقوق اساسى، ص 72.

[6]. جلال‌الدين مدنى، حقوق اساسى و نهادهاى سياسى جمهورى اسلامى ايران، ص 135- 133.

[7]. ابوالفضل قاضى، بايسته‌هاى حقوق اساسى، ص 72.