تصور براى آمريكا وجود داشت كه با پشتيبانى كامل از شاه و دولت جديد، مى‌توانند اوضاع را تحت كنترل درآورند و پس از مدتى آن را به حال عادى بازگردانند.

دولت جديد از اولين روز، اقدام به گسترش كشتار و انتصاب نظاميان به عنوان استاندار و راه انداختن جنگ تبليغاتى كرد. كليه مدارس، دانشگاه‌ها، ادارات، صنعت نفت، راديو و تلويزيون و بسيارى ديگر از مؤسسات و مراكز عمومى و خصوصى، از جمله اصناف سراسر كشور، تعطيل بودند. نخست‌وزير همگان را تهديد به مقابله كرد و دستور بازگشت به كار داد.

كشتارها و تهديدها نه تنها تأثيرى بر روحيه و مقاومت مردم نداشت، بلكه بخش‌هاى بيشترى از مراكز دولتى، به مردم و انقلاب پيوستند و عملًا دولت امكان فعاليت در خور توجهى نداشت. در بسيارى از شهرها از آذرماه، دولت حاكميتى نداشت؛ به‌گونه‌اى كه در پايان حدود پنجاه روز نخست‌وزيرى ازهارى، تنها چند شهر بزرگ به ظاهر در كنترل دولت بود. در واقع دولت نظامى به حركت انقلابى مردم شتاب بيشترى داد؛ از اين رو زمامداران آمريكا و اروپا به اين نتيجه رسيدند كه شخص شاه عامل اصلى نارضايتى و زمينه‌ساز انقلاب است كه اگر از صحنه خارج شود، اوضاع به حالت عادى باز مى‌گردد! بنابراين قرار شد شاه از كشور برود و يك چهره ملى و مخالف شاه، رئيس دولت شود.

اشتباه بزرگ زمامداران و دستگاه‌هاى سياسى امنيتى غرب اين بود كه قدرت اسلام و ايمان مردم و رهبرى سياسى- مذهبى امام را نمى‌شناختند و به همين دليل پديده انقلاب اسلامى را نظير ساير انقلاب‌ها قابل كنترل مى‌دانستند.[1]

[1]. مايكل برانت، يكى از مديران سيا در كتاب خود در اين زمينه چنين نوشته است:

« جهان اسلام از قرن‌ها پيش تحت سيطره دول غربى بوده است. اگرچه در يك قرن اخير اغلب كشورهاى اسلامى به ظاهر استقلال خود را به دست آورده‌اند، ولى نظام‌هاى سياسى- اقتصادى و به‌خصوص فرهنگى اين جوامع هنوز در كنترل غربى‌هاست و از آنان پيروى مى‌كنند. در سال 1357 با وقوع انقلاب اسلامى در ايران، آمريكايى‌ها متحمل خسارات سنگينى شدند. ابتدا ما فكر مى‌كرديم اين انقلاب خواست طبيعى جامعه مذهبى ايران است كه رهبران مذهبى آن قصد بهره‌گيرى از شرايط را دارند و با كنار رفتن شاه ما مى‌توانيم به مرور افراد مطلوب خود را بر روى كار بياوريم و سياست‌هاى خود را در ايران تداوم بخشيم. اما با گذشت زمان و گسترش فرهنگ انقلاب اسلامى ... متوجه شديم كه در تحليل‌هاى خود اشتباه كرده‌ايم.

... پيروزى انقلاب اسلامى فقط نتيجه سياست‌هاى اشتباه شاه در مقابله با انقلاب نبوده است، بلكه عوامل ديگرى مانند قدرت رهبر مذهبى آن و استفاده از فرهنگ شهادت دخيل بودند كه اين فرهنگ از هزار و چهارصد سال پيش توسط نوه پيامبر، امام حسين عليه السلام به وجود آمده و هر ساله با عزادارى در ايام محرم، اين فرهنگ ترويج و گسترش مى‌يابد .... شيعيان بيشتر از ديگر مذاهب اسلامى فعال و پويا هستند.»( به نقل از روزنامه جمهورى اسلامى، 4/ 3/ 83، ص 16.)