بخشى از اين واكنش‌ها بود. اين حركت در قم گسترده‌تر و شديدتر بود. حوزه‌ها تعطيل شد و طلاب به صورت گروهى به خانه مراجع مى‌رفتند و از آنان مى‌خواستند كه حركت اعتراضى داشته باشند.

در نوزدهم دى‌ماه 1356 درگيرى طلاب معترض با نيروهاى رژيم، با كشته و زخمى شدن تعدادى از آنان و دستگيرى عده‌اى ديگر، ظاهراً پايان يافت. اگر چه تعداد شهدا اعلام نشد، ولى مراسم هفتم و چهلم آنان در واقع جرقه‌اى بود كه به انبار باروت كينه و نفرت مردم از رژيم فاسد و وابسته زده شد و جريان‌ها و فعاليت‌هاى انقلابى شتاب گرفت و به‌تدريج كنترل آنها براى رژيم غيرممكن شد.

تعدادى از روحانيان و مبارزان به شهرهاى دورافتاده تبعيد شدند كه اين اقدام اثر معكوس داشت و موجب گسترش پيام انقلاب و آگاهى‌هاى سياسى و اجتماعى در اين مناطق شد.

حضرت امام، از نجف پيام مشروحى خطاب به حوزه‌هاى علميه و مردم ارسال كرد كه در آن به استقامت در مقابل اقدامات سركوبگرانه رژيم و همچنين به وحدت حول محور اسلام توصيه و تأكيد شده بود.[1]

تحول ديگر در حركت انقلابى مردم، راهپيمايى تعدادى از زنان مؤمن شهر مشهد در روز هفدهم دى‌ماه 1356 در اعتراض به سالگرد كشف حجاب بود. آنان با راهپيمايى از محل تحصيل خود و تجمع در يكى از نقاط شهر با پليس درگير شدند كه اين حركت تشويقى شد براى ساير زنان تا در حركت‌هاى بعدى همراه مردان، فعال و زمينه‌ساز تسريع سقوط رژيم باشند. اين حركت در آن روز توجه زيادى را به خود جلب نكرد، اما پس از واقعه نوزدهم دى در قم، موجى از حركت زنان در خيابان‌ها به راه افتاد كه كاملًا بى‌سابقه بود و حضور مردان را بيشتر و مؤثرتر كرد. اگر چه شركت زنان از سال 1341 و در جريان قيام پازدهم خرداد و مبارزات پس از آن و دستگيرى و شكنجه شدن تعدادى از آنان سابقه داشت،[2] اما حضور

[1]. صحيفه نور، ج 1، ص 267 و ج 2، ص 1، متن بيانات امام

[2]. زندانى بودن ده‌ها تن از زنان مبارز در دهه‌هاى 40 و 50 و صدها پرونده مربوط به زنان بازداشتى در اسناد به جاى مانده ازساواك، گواه اين واقعيت است