نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 110
نداشتند، اما بلافاصله پس از انتخاب رزمآرا به نخستوزيرى در
پنجم تير 1329، هنرىگريدى، اقتصاددان برجسته آمريكايى و تعدادى كارشناس اقتصادى،
همراه وى به تهران آمدند.
در سال 1329 با تلاش دولت ايران و سفير آمريكا، يادداشت تفاهمى براى
استفاده از اصل چهار ترومن امضا شد.[1] هدف اصل
چهار، بهبود وضع روستاييان و اعطاى كمك كشاورزى و بهداشتى به آنان اعلام شد، اما
در عمل فقط پانصد هزار دلار پرداخت شد كه نسبت به انتظارات و نياز ايران بسيار
ناچيز بود. دولت انگليس هر گونه كمك به ايران را در اين مقطع، در دوران آغاز نهضت
ضداستعمارى ملى شدن صنعت نفت، به زيان خود و به سود ايران و آمريكا مىدانست؛ از
اين رو با تلاش بسيار، مانع كمكهاى بيشتر شد.
دولتهاى ايران تا كودتاى 28 مرداد 1332، از اين برنامه استقبال
مىكردند و آن را نشانه حسننيت ايالات متحده و ابزارى براى مقابله با سلطه
استعمارى انگليس مىدانستند. با بررسى و تحليل اين حركتها روشن مىشود كه دعوت از
آمريكا براى حضور بيشتر در راستاى برقرارى موازنه با قدرت استعمارى مسلط بوده است.[2]
كمكهاى نظامى از سال 1326 به تدريج تحويل ارتش شد و قراردادهاى
متعددى در اين زمينه به امضا رسيد. در چهاردهم مهر 1328 (6 اكتبر 1949)، كنگره
آمريكا قانون كمك به دفاع مشترك را تصويب كرد و 27 ميليون دلار به ايران پرداخت
كرد.
دولت ايران متعهد شد از جنگافزارهاى مزبور، تنها در اجراى هدفهاى
ذكر شده در يادداشت استفاده كند و كمك نظامى هيچ كشورى را بدون موافقت ايالات
متحده نپذيرد!
[1]. ترومن، رئيس جمهور آمريكا، طى نطقى در اول
بهمن 1327( 20 ژانويه 1949) به مناسبت آغاز دومين دوره زمامدارى برنامهاى براى
كمك به كشورهاى فقير را براى جلوگيرى از خطر كمونيسم را بنياد نهاد:
« ما با يك برنامه شجاعانه براى
اينكه پيشرفتهاى علمى و صنعتى خود را در اختيار مناطق عقبمانده جهان قرار دهيم،
اين دوره را آغاز مىكنيم تا مناطق مزبور به سهم خود به پيشرفت نايل گردند ....»
اين برنامه اصل 4 ترومن عنوان
گرفت
[2]. بنگريد به: دكتر حسن آيت، چهره حقيقى
مصدقالسلطنه
نام کتاب : آشنايى با انقلاب اسلامى ايران نویسنده : منصورى، جواد جلد : 1 صفحه : 110