اومانيسم يا انسان‌محورى‌

گروهى كه در غرب «خداخواهى» را با «اصالت انسان» در تضاد مى‌بينند پديدآورندگان مكتب اومانيسم هستند، از نظر جهان‌بينى الهى خداخواهى جزء خصيصه ذات انسان و لازمه اقتضاى طبيعت اوست درحالى‌كه در اين مكتب، اصالت از آن انسان بوده و كمال انسان در اين است كه خود سرنوشت خود را رقم بزند و از مقامى الهام نگيرد.

حقيقت اين است كه غرب پس از نفى عوالم طبيعى، در خود يك فقر معنوى عجيبى احساس كرد زيرا انكار خدا و تفسير جهان و انسان با قوانين خشك طبيعى، هر نوع عاطفه را از جامعه برچيد، و ارزش انسان با ارزش ماشين، يكسان گرديد، اين كار سبب شد كه او براى جبران عدم معنويت و عاطفه، اصلى به نام اصالت انسان را مطرح كند تا از خشكى و جمود زندگى بكاهد ازاين‌جهت مكتبى به نام «اصالت انسان» پديد آمد كه اصالت را به مخلوق مى‌دهد و آن را از خالق سلب مى‌كند.

درحالى‌كه ميان اين دو اصالت كمترين تضادى نيست زيرا اين دو، رقيب هم و دشمن يكديگر نيستند كه بگوييم خدا يا انسان، بلكه انسان بر اثر پيوستگى به آن درياى نامتناهى از او مدد مى‌گيرد و سعى مى‌كند كه خود را به مركز كمال نزديك سازد، تعبير قرآن در اين‌