سردار بيگ حاكم بروع و گنجه و غيرهم از امراى بى‌عدل و انصاف، در اين جنگ طعمه حسام انتقام واقع گشته، از اجساد خبيثه آنها غذايى از براى مار و مور و حوش و طيور حاصل شد. و اللّه على كلّ شى‌ء قدير.

از جانب اولياى سلطنت نيز امير الامراء الكرام، حسن پاشاى سردار و اميرالامراى روم ايلى و از امراى روم ايلى نيز حسن آقا حاكم موره و مالقوج‌اوغلى حاكم صوفيه و طور على بيگ حاكم سلستره و سليمان بيگ حاكم پرزرين و از امراى آناطولى محمد بيگ حاكم قره‌سى و اويس بيگ حاكم بيگ‌شهرى و غيرهم من الامراء كه كسوف زوال به آفتاب عمر آنها رسيده بود، واصل زمره شهدا و متواصل عالم اعلى شدند. الحكم للّه العلىّ الكبير. بيت:

على بيگ كه شاه گمراه را تعاقب كرده بود، غالب گماشتگان كار آمد او را كشته و اسير كرده بود و چند دسته از سپاهيان كه مأمور به تعاقب قزلباشان شده بودند، آنها نيز جمعى را كشته و اسير كرده، آختارمه زياد آوردند.

اردوى همايون به غنايم قزلباشان مالامال و عساكر منصوره خرّم و خوشحال گشت. زنان جميله قزلباشان كه لايق آن بى‌دينان نبود و از براى تزييد جرأت و تحكيم غيرت با هم آورده بودند، نصيب مسلمانان شد. از آن جمله، بهروزه خانم و تاجلى خانم نام، دو خاتون كه اول زوجه، [و] ثانى معشوقه شاه اسماعيل بودند.[1] بنا به فتواى علما، سلطان سليم خان، بهروزه خانم را به مزاوجت جعفر چلبى الملقب به تاج‌زاده داد و نيز تاجلى خانم كه اسير مسيح پاشازاده شده و بعد از آنكه دو شب در چادر مشار اليه مانده بود، يك زوج گوشواره خود را كه در شكل غلبه‌اى از لعل و يكى از آن شكسته بود، به مشاراليه فديه نجات داده و لباس مردانه پوشيده سوار به سمت تبريز روانه شد. معروف است كه طاق گوشواره معهود را شبى در مستى، شاه اسماعيل با دو انگشت فشرده و شكسته شد. خلاصه، ساير خواتين نيز به امراى اردو نكاح گرديد.

استطرداد [در تأثير شكست چالدران بر شاه اسماعيل‌]

غالب مورخين ايران و عثمانى بر آنند كه شاه اسماعيل كه در جنگ منحوس چالدران حاضر شد، در آن وقت بيست و هفت سال داشت و تا اين جنگ در هيچ محاربتى، نه شكست خورده و نه زخمى برداشته بود. چون هميشه خود را مظفّر و منصور و هماوردش را منهزم و

[1] - درباره ترديد در صحت خبر اسارت زن شاه اسماعيل در اين جنگ كه در منابع تركى به صورتهاى متفاوت آمده، بنگريد: نوايى، شاه اسماعيل، صص 139- 140