بتواند اين كرسى را تصاحب كند، خليفه مسلمين شمرده مى‌شود و همه مسلمين بايد به فرمان او تن دهند!

دليل اين اختلاف‌ها بيش از هر چيز، به واقعيات تاريخى مربوط به انتخاب‌خليفه در سده‌هاى نخستين اسلام، به‌ويژه شيوه انتخاب خلفاى چهارگانه برمى‌گردد.

خليفه نخست- ابوبكر- با بيعت برخى از سران مهاجر و انصار و در غياب بسيارى از صاحب‌نظران- از جمله حضرت‌على، سلمان، ابوذر، عباس عموى پيامبر و ...- به خلافت رسيد؛ خليفه دوم- عمر- با انتخاب خليفه اول به خلافت منصوب شد؛ خليفه سوم- عثمان- از طريق يك شوراى شش نفره كه خليفه دوم آن را تعيين كرده بود به خلافت دست يافت؛ و خليفه چهارم- امام على (ع)- با مراجعه و بيعت عمومى مردم به خلافت رسيد. از آن پس نيز خلافت در قالب حكومت بنى‌اميه و بنى‌عباس، به شيوه زور و قهر و وراثت ادامه يافت و در نهايت، با سرنگونى خلافت عثمانى از هم پاشيده شد.

اما از نگاه شيعه، همان‌گونه كه پيامبر اكرم (ص) از سوى خداوند، به‌عنوان ولى مسلمين تعيين شد، پس از ايشان و در دوره حضور امامان معصوم (عليهم السلام) نيز، اين ولايت به آنان سپرده شده است.

در واقع شيعه بر اين عقيده است كه ممكن نيست خداوند امر مهمى چون حاكميت جامعه را كه در سعادت فرد و جامعه تأثير بسيار شگرفى دارد، رها كرده باشد؛[1] مطالعه تاريخ 23 ساله رسالت پيامبر گوياى اين واقعيت است كه آن‌حضرت به دستور خداوند، در مناسبت‌هاى مختلف و در احاديث مهمى چون‌

[1]. براى آشنايى با برخى از رواياتى كه به اين مهم پرداخته‌اند بنگريد به: سيدروح‌الله موسوى‌خمينى( امام)، شئون و اختيارات ولى‌فقيه، ص 10- 6.