7- ادريس بن عبد اللّه بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب‌

مادر ادريس عاتكه دختر عبد الملك بن حارث است. ادريس بن عبد اللّه از كسانى بود كه در جنگ «فخ» حاضر بود ولى كشته نشد و با غلامش راشد، خود را به مكّه رسانيد و از آنجا همراه كاروان حاجيان به مصر رفت و از مصر به آفريقا، و در شهرهاى فاس، طنجه و بربر با او بيعت كردند. قدرت و شوكت او در آنجا افزون شد، لذا هارون كسى را براى كشتن او فرستاد و او را مسموم كرد. ولى اولياى خلافت او، پس از ادريس، فرزند چهار ماهه‌ى در شكم مادرش را به عنوان خليفه برگزيدند! و نام ادريس بر او نهادند.

(ر. ك: مقاتل الطالبييّن. تتمة المنتهى).

8- فخ‌

فخ، موضعى نزديك مكّه به مسافت شش ميل در عربستان كه امروز «الشّهداء» خوانده مى‌شود و در روز ترويه‌ى سال 170 هجرى، حسين بن على حسنى در آن مكان بر عبّاسيان خروج كرد و پس از نبرد عظيمى، قهرمانانه با ياران فداكار و با ايمانش به شهادت رسيدند و سه روز اجساد مطهّرشان بر روى زمين باقى ماند و كسى آن‌ها را دفن ننمود، تا درندگان و مرغان گوشتخوار از بدنشان بخوردند. از امام محمد تقى (ع) روايت شده است كه فرمود: «هيچ روزى بر علويان بعد از روز طف سخت‌تر و مصيبت‌بارتر از روز فخ نبوده است. دعبل خزاعى، شاعر متعهّد و بلندآوازه‌ى شيعه در يكى از ابيات «تائيه‌ى» مشهورش اشاره‌اى به «فخ» و «صاحب فخ» دارد:

قبور بكوفان، و أخرى بطيبة- و أخرى بفخ، نالها صلواتي!

(ر. ك: مقاتل الطالبيّين. تتمة المنتهى. دايرة المعارف فارسى).

9- اندلس‌

اندلس يا اندلس، در اصطلاحات جغرافيايى اسلامى تا اواخر قرون وسطى به تمام شبه جزيره‌ى ايبرى (يعنى اسپانيا و پرتغال امروز) اطلاق مى‌شده است. نويسندگان اسلام، نام اندلس را به اسپانياى تحت حكومت اسلامى، قطع نظر از وست آن، اطلاق‌