ابو محمّد، عبد السّلام بن رغبان بن عبد السّلام بن حبيب بن عبد اللّه بن رغبان بن يزيد بن تميم كلبى حمصىّ 1، و در اعيان الشّيعه 2 مزيد بن تميم، از شاعران نامدار قرن دوّم هجرى است. در وجه تسميه‌ى او به «ديك الجنّ» مورّخان نظرهاى مختلف دارند.

گفته‌اند: او با قصيده‌اى، خروس عمير بن جعفر را كه به مناسبت مهمانى ذبح شده بود، رثا گفت:

زركلى علّت نامگذارى را چنين آورده است: «به خاطر چشمان آبى رنگى كه داشت به ديك الجن* مشهور شد» 4 اصلش از سلميّه بود از حمص، مولدش در حمص به سال 161 هجرى اتفاق افتاد. نيايش حبيب بن عبد اللّه بن رغبان، مولاى حبيب بن مسلمه‌ى فهرى بود. مرگ شاعر به سال 235 و يا بقولى 236 هجرى به روزگار متوكّل رخ داد.

ديك الجنّ و أبو تمّام‌

عبد اللّه بن محمّد بن عبد الملك زبيدى آورده است كه روزى با ديك الجن در مجلسى بودم، كه جوانى وارد شد. سلام كرد و شعرى كه سروده بود برخواند. ديك الجن پس از استماع، از زير مصلّاى خود بسته‌اى محتوى اشعارش بيرون آورد و به او داد و گفت:

«جوان با اين اشعار كسب روزى كن و در سرودن اشعار از آن كمك بگير.» چون او از آنجا خارج شد، از ديك الجن نام او را پرسيدم گفت: «جوانى است از اهل جاسم كه گويند نسب از طى مى‌برد. كنيه‌اش ابو تمّام و نامش حبيب بن اوس است. از ادب و ذكاء (*) ديك الجن، يعنى: خروس پريان‌