براى اداى دين خويش و ارشاد و راهنمايى مردم، به قفقاز، نخجوان و گنجه سفر كرد، و سپس به تبريز بازگشت.[1]

مهاجرت به نجف اشرف‌

آيت اللّه مامقانى دل در نجف نهاده بود و آرزوى تحصيل در آن شهر مقدس را در سر مى‌پرورانيد، اما به دليل كثرت قرض و نداشتن تمكن مالى راه چاره‌اى نمى‌ديد، تا اينكه يكى از تجار تبريز بر وى وارد شد، و از سبب نرفتن به نجف اشرف براى تكميل آموخته‌هايش پرسش كرد. وى چيزى اظهار نكرد. پس آن شخص فهميد كه سبب آن بودن قرض و نبودن خرج راه است. ازاين‌رو، وى پرداخت مقدارى از قرض و خرج راه او را متقبل شد، و درخواست كرد كه مامقانى به عتبات رود و به تكميل اندوخته‌هايش بپردازد.[2]

وى در حدود سال 1270 ه. ق وارد نجف اشرف شد، و به فراگيرى فقه، اصول، حديث، رجال و درايه پرداخت، و علاوه بر آنها به تحصيل صرف و نحو، منطق، معانى، بيان، لغت، حديث، تاريخ، نسب و تراجم همت گماشت، و در تمام آنها استاد شد. وى الفيه ابن مالك، اغلب عبارات سيوطى، شرح ابن ناظم، مطول، حاشية ملا عبد اللّه و بسيارى از اشعار لطيف فارسى، عربى و تركى؛ امثال، داستانها، احوال علما و انساب سادات را از حفظ داشت، و در مجالس خويش بدان استناد مى‌كرد.

استادان‌

آيت اللّه مامقانى سالهاى طولانى در دروس استادان بزرگ حوزه نجف شركت‌

[1]. امين، اعيان الشيعة، ج 5، ص 150؛ معلم حبيب آبادى، مكارم الآثار، ج 4، ص 1057؛ مامقانى، مخزن المعانى، صص 228- 229.

[2]. كاظمى خوانسارى، احسن الوديعة، ج 1، ص 169؛ واعظ خيابانى، علماى معاصرين، ص 81؛ مامقانى، مخطن المعانى، ص 230.