در اين مقال، نگاهى گذرا به زندگى سراسر افتخار آن مرد بزرگ مى‌افكنيم، و روح و جانمان را با ياد زيباى او معطر مى‌سازيم.

ولادت‌

آيت اللّه شيخ محمّد حسن مامقانى در روز يكشنبه 23 شعبان 1238 ه. ق- 1202 ه. ش‌[1] در مامقان- در 5 فرسنگى تبريز- در بيت علم و تقوا ديده به جهان گشود.

پدر

والد معظم وى، علّامه فقيه آيت اللّه شيخ عبد اللّه مامقانى از شاگردان صاحب رياض، مرحوم سيد على طباطبائى، بود. وى عالمى با تقواى بسيار، هوش سرشار و خط زيبا بود كه پس از وفات استادش به مامقان بازآمد، و پس از چندى در سال 1240 ه. ق با خانواده خويش به كربلا رفت، و در محله دروازه نجف اقامت گزيد. وى روزها در همان محله و شبها در ايوان حرم امام حسين عليه السّلام به امامت جماعت مشغول بود، و هم مرجع‌تقليد جمعى از مردم آذربايجان گرديد، و با علامه شيخ محمّد حسين اصفهانى، صاحب فصول، و علامه ملا آقاى دربندى، صاحب اسرار الشهادة، و آيت اللّه شيخ خضر شلال رفاقتى تمام به هم رسانيد.

رساله‌اى در مسائل عمليه و كتابى در فقه استدلالى (شرح لمعه) شامل مباحث:

زكات، خمس، صوم و حج از تأليفات او است. وى در سال 1246 ه. ق به بيمارى طاعون درگذشت، و در ايوان حرم امام حسين عليه السّلام در زير سجاده خويش به خاك سپرده شد.[2]

[1]. مامقانى، تنقيح المقال، ج 3، ص 105؛ معلم حبيب آبادى، مكارم الآثار، ج 4، ص 1057.

[2]. معلم حبيب آبادى، ج 4، ص 1280؛ تهرانى، كرام البررة، ج 2، صص 771- 772؛ آل محبوبه نجفى، ماضى النجف و حاضرها، ج 3، ص 258؛ مامقانى، مخزن المعانى، ص 226.