احكام سحر

درباره مسأله سحر و جادو دو مطلب اساسى مطرح است: بحث حكمى و بحث موضوعى. البته ترتيب طبيعى، تقديم بحث موضوعى بر بحث حكمى است ولى ما ترتيب طبيعى را رعايت مى‌كنيم:

1. بحث موضوعى (تعريف جادو و افسون‌گرى)

نظر اهل لغت: جوهرى در صحاح‌: «السحر ما لطف مأخذه ودقّ‌».[1] يعنى هر كارى و هر چيزى كه مأخذ و سرچشمه آن مخفى و پنهان است.

ابن اثير در نهايه‌: «السحر صرف الشي‌ء عن وجهه‌».[2] يعنى سحر عبارت است از صرف و تغيير چيزى از صورت و شكل يا ماهيت آن با شكل يا ماهيت ديگر [البته با يك سلسله علل و عوامل مخفى و پنهان‌].

ابن فارس در مجمل‌:

السحر إخراج الباطل في صورة الحق.[3]

يعنى سحر اين است كه جادوگر امر باطل و بدون واقعيت را به صورت حق و واقعيت‌دار نشان دهد. طبق اين تعريف جادوگرى يك امر حقيقى و واقعى نيست، بلكه امرى پندارى و خيالى است و چه بسا كسى كه با قدرت بيان امر باطلى را به صورت حق و حقيقت جلوه مى‌دهد و در ذهن مخاطب جا مى‌اندازد نوعى افسون‌گر باشد.

شرتونى لبنانى در اقرب الموارد:

سُحره سحراً عمل له السحر وخدعه وسحر فلاناً من الامور صرفه.[4]

طبق اين بيان اگر ماده سحر بدون حرف جر استعمال شود به معناى خدعه و افسون و فريب و نيرنگ است و امر واقعى نيست ولى اگر با حرف «من» استعمال شود به‌

[1]. صحاح اللغه، ج 2، ص 679، ماده سحر.

[2]. النهايه، ابن اثير، ج 2، ص 346 ماده سحر.

[3]. به نقل صاحب مفتاح الكرامه، ج 4، ص 69.

[4]. اقرب الموارد، ج 1، ص 499.