قى كردن صدق كند. و اگر شب چيزى را فرو برد كه واجب است، آن را برگرداند و قى كردن در روز مقدمه برگرداندن آن باشد. اگر مرتكب گناه شود و قى نكند روزه‌اش صحيح است، هر چند بيرون آوردن آن منحصر به قى كردن باشد. البتّه اگر فرض شود، چيزى را ببلعد كه شارع به قى كردن آن (به عنوان قى كردن نه به مثل مقدمه واجب بودن) حكم كرده است در صحيح و باطل بودن روزه ترديد است و صحيح بودنش اشبه است.

(1)

مسأله 16- اگر به واسطه آروغ زدن، چيزى (از معده) بيرون آيد و به فضاى دهان برسد

و بدون اختيار فرو رود، روزه‌اش باطل نمى‌شود. و اگر با اختيار فرو برد، روزه‌اش باطل، و قضا و كفّاره بر او واجب است. و شخص روزه‌دار اگر بداند، بواسطه آروغ زدن، چيزى بيرون مى‌آيد كه قى كردن بر آن صدق مى‌كند و يا بى‌اختيار پايين مى‌رود، نبايد آروغ بزند، ولى اگر يقين نداشته باشد، بلكه احتمال بدهد، اشكال ندارد و در اين صورت اگر چيزى خارج شود و بى‌اختيار پايين هم برود، روزه‌اش باطل نمى‌شود، البته اين در صورتى است كه عادتش اين نباشد وگرنه اشكال دارد و نبايد احتياط را ترك نمايد.

(2)

مسأله 17- با فرو بردن آب دهان كه در دهان جمع شده، هر چند به خاطر يادآورى چيزى كه باعث آن است، باشد، روزه باطل نمى‌شود

و همچنين است فرو بردن اخلاطى كه به فضاى دهان نرسيده، و بنابر اقوا بين آنچه از سر فرود آيد و يا از سينه بيرون آيد فرقى نيست، ولى آنچه به فضاى دهان رسيده، بنابر احتياط (واجب) بايد آن را فرو نبرد، و اگر اخلاط از دهان بيرون آيد و بعد آن را فرو برد، روزه‌اش باطل مى‌شود و همچنين است، آب دهان، بلكه اگر سنگريزه‌اى در دهانش باشد و آن را بيرون آورد و رطوبتى از آب دهان به آن باشد، و بعد دوباره آن را به دهان برگرداند و آن رطوبت را فرو برد، يا خيّاط، نخى را با آب دهان مرطوب كند (و آن را بيرون آورد) و بعد دوباره به دهان برگرداند و رطوبت آن را فرو برد يا آنكه شخص مسواك كند و مسواك را كه رطوبت دارد بيرون آورد و دوباره به دهان برده و رطوبت آن را فرو برد، و ... روزه‌اش باطل مى‌شود.

البتّه اگر آن رطوبت در آب دهان بطورى مستهلك شود كه فرو بردن چيز ديگرى با آب دهان صدق نكند، اشكال ندارد و همچنين است، حكم چشيدن و جويدن غذا و باقيمانده آب مضمضه و همچنين جويدن شيره درخت بنابر اصح، اشكال ندارد، هر چند مزه آن را در آب دهان بيابد، به شرط آنكه اين مزه به خاطر پراكنده شدن اجزاء آن و لو با ذوب شدن در دهان نباشد.

(3)

مسأله 18- تمامى چيزهايى كه- گذشت- روزه را باطل مى‌كند به جز باقى ماندن بر جنابت‌

كه تفصيل آن گذشت، در صورتى روزه را باطل مى‌كنند كه عمدى باشد، نه غير