خواه آسمانى باشد مانند باد سياه يا سرخ يا زردى كه عادى نباشد و تاريكى شديد و فرياد و صداى بلند و آتشى كه گاهى در آسمان آشكار مى‌شود و غير اينها، يا آن نشانه بنابر احتياط (واجب) زمينى باشد، مانند فرورفتگى زمين و مانند آن (همه اينها سبب نماز آيات مى‌باشند) و (در مورد اين نشانه‌ها) توجّهى به آنچه اصلا موجب ترس نباشد نيست و نيز توجهى به ترسيدن تنها عده كمى از مردم، نيست (كه در اين حال، سبب نماز آيات مى‌شوند) امّا در گرفتن ماه و خورشيد و زلزله ترسيدن شرط نيست و در مورد آنها به هر حال نماز آيات واجب است.

(1)

مسأله 2- در گرفتگى خورشيد و ماه، ظاهر آن است كه معيار، صدق نام گرفتگى است‌

، اگر چه اين گرفتگى به علت دو سبب متعارف آن كه حائل شدن زمين و ماه است، نباشد بنابراين گرفتن ماه و خورشيد به وسيله بعضى از ستاره‌هاى ديگر يا به علّت ديگرى كافى است (و سبب نماز آيات مى‌شود)، البته اگر گرفتگى، بسيار كم باشد بطورى كه چشم‌هاى متعارف مردم آن را نبينند، اگر چه بعضى از ديدهاى خارق العاده يا بواسطه ابزار ساخته شده (مثلا دوربين) آن را ببينند، ظاهر آن است كه توجّهى به چنين گرفتگى نيست (و سبب نماز آيات نمى‌شود)، اگر چه اين گرفتگى به جهت يكى از دو سبب متعارف آن باشد، و همچنين اگر گرفتگى آنها به سرعت از بين برود، مانند آن كه در اثر عبور بعضى از سنگهاى فضا (از مقابل ماه و خورشيد، چشم نور آنها را نبيند و اين حالت سريعا از بين رود توجّهى به اين گرفتگى نيست، (و موجب نماز آيات نمى‌شود).

(2)

مسأله 3- وقت اداى نماز آيات گرفتن ماه و خورشيد از هنگام شروع گرفتگى تا زمان شروع در بازشدن آن است‌

، و احتياط ترك نشود كه قبل از آنكه شروع در بازشدن نمايد، به انجام نماز بشتابد، و اگر از آن وقت تأخير انداخت، بايد نماز را با نيت قربة الى اللّه بخواند و نمى‌تواند نيّت اداء و يا قضا داشته باشد و امّا در زلزله و مانند آن از چيزهايى كه غالبا مدّت وقوع آنها براى خواندن نماز گنجايش ندارد، مثل صداى بلند و فرياد، اينها سبب نماز آياتند نه آن كه وقت نماز آيات باشند. (نماز آيات در اينگونه موارد فورى است) و در همان حال وقوع آنها بايد اقدام به خواندن نماز آيات نمايد و در صورتى كه معصيت كند، (و فورا نخواند) بعد از آن مادام العمر واجب است، و تمام آنها اداء است (و در هر صورت بايد به نيّت اداء باشد)

(3)

مسأله 4- وجوب نماز آيات فقط بر كسانى است كه در شهر (و محلّ وقوع) حادثه و آيت باشند

، بنابراين بر غير آنها واجب نيست، ولى اگر محل آنها (بقدرى نزديك و) متّصل به محل وقوع حادثه است كه هر دو محل مانند يك محل حساب مى‌شود، الحاق آن به محل وقوع آن قوّت دارد (و بر اينها هم نماز آيات واجب است).

(4)

مسأله 5- وقوع چيزى كه نماز آيات براى آن واجب است و همچنين زمان آن و مقدار آن، با يقين خود انسان و شهادت دو عادل ثابت مى‌شود

بلكه بنابر احتياط (واجب)، با شهادت يك نفر عادل (نيز ثابت مى‌شود) و با خبر دادن منجّمى كه به راستگوئيش اطمينان هست- بنا بر احتياط (واجب)- اگر اقوا نباشد- (ثابت مى‌شود).

(5)

مسأله 6- اين نماز آيات بر هر مكلّفى واجب است‌

، و بنابر اقوا از زن حايض و نفاس‌دار، ساقط است، بنابراين قضاى نماز آياتى كه وقت داشته باشد، (مثل خسوف و كسوف) بر آنها واجب نيست و اداى نماز آيات غير آن (مثل فرياد آسمانى)، بر آنان واجب نيست و اين حكم در مورد حيض و نفاسى است كه تمام مدّت وقوع چيزى را