داشته باشد، نماز را باطل مى‌كند تا چه رسد به اين كه با اين جملات قصد احترام و تحيّت او را بنمايد و همچنين است ابتداء سلام كردن (كه نماز را باطل مى‌كند).

(1)

مسأله 2- جواب سلام دادن در اثناى نماز

به صورت مقدم داشتن كلمه سلام بر ظرف (يعنى كلمه عليكم مثلا) واجب است، (مثلا سلام عليكم بگويد) اگر چه- بنابر اقوا- سلام دهنده، ظرف را بر كلمه سلام مقدم نموده باشد (مثلا عليكم السلام گفته باشد) و احتياط آن است كه جواب سلام در معرفه بودن و نكرده بودن (مثلا الف و لام داشتن و نداشتن) و در مفرد و جمع بودن مثل كلمات سلام‌كننده باشد، اگر چه بنابر اقوا رعايت اين همانندى لازم نيست و امّا در غير نماز، مستحبّ است جواب سلام بهتر از سلام باشد، مثلا در جواب كسى كه سلام عليكم گفته، بگويد «عليكم السلام و رحمت اللّه و بركاته».

(2)

مسأله 3- اگر كسى با عبارت غلطى سلام دهد

بطورى كه از سلام تحيّت خارج نشود، واجب است به او جواب صحيح بدهد ولى اگر از سلام تحيّت خارج شود، جواب دادنش در نماز جايز نيست.

(3)

مسأله 4- اگر سلام‌كننده بچه مميّز باشد، جواب سلام او واجب است‌

و احتياط واجب آن است كه جواب سلام او به قصد قرآن خواندن نباشد، بلكه جايز نبودن اين قصد قوت دارد.

(4)

مسأله 5- اگر بر عده‌اى سلام كند كه شخص نمازگزار يكى از آنهاست‌

، در صورتى كه بقيّه، جواب سلام او را مى‌دهند، احتياط (واجب) براى نمازگزار آن است كه جواب سلام ندهد و اگر شخص نمازگزار در ميان گروهى باشد و شخصى بر آنان سلام كند و نمازگزار شك كند كه آيا او را قصد كرده يا نه، جايز نيست جواب سلام را بدهد.

(5)

مسأله 6- واجب است جواب سلام را چه در نماز و چه غير آن، به طرف بشنواند

به اين معنى كه، صدايش را به جواب سلام طبق متعارف بلند كند بطورى كه اگر مانعى از شنيدن نباشد، سلام دهنده، جواب او را بشنود. و در صورتى كه سلام دهنده طورى دور باشد كه شنواندن جواب سلام به او ممكن نباشد، بحسب ظاهر، جوابش واجب نيست، بنا بر اين جواب سلام او در نماز جايز نيست و در صورتى كه دور باشد به حدّى كه شنواندن جواب به او، احتياج به بلند نمودن صدا داشته باشد، بايد صدايش را بلند كند، مگر آنكه موجب حرج باشد كه در اين صورت بنا بر احتياط (واجب)، در صورتى كه توجه او به اشاره ممكن باشد، جواب اشاره‌اى كفايت مى‌كند و (در چنين موردى) اگر در نماز باشد، وجوب بلند نمودن صدا و شنواندن به او مورد ترديد است و احتياط (واجب) آن است كه در صورت امكان با اشاره جواب دهد، و اگر سلام دهنده كر باشد، چنانچه توجه دادن او به جواب و لو به كمك اشاره ممكن باشد، بعيد نيست كه علاوه بر جواب متعارف توجّه دادن او به جواب، واجب باشد و اگر توجّه دادن او ممكن نباشد، جواب متعارف بدون اشاره كافى است.

(6)

مسأله 7- فورى بودن عرفى در جواب سلام واجب است.

پس تأخير انداختن آن به‌