(1)

دوّم- تكفير

است و آن عبارت است از گذاشتن يكى از دستها بر روى ديگرى، همانطورى كه مورد عمل غير ما است (بعضى از طوائف اهل سنت چنين مى‌كنند) و اين تكفير بنابر اقوا، اگر عمدا- نه سهوا- انجام گيرد، نماز را باطل مى‌كند هر چند در جائى كه سهوا باشد، اعاده نماز موافق احتياط است، و در حال تقيّه اشكالى ندارد.

(2)

سوم- تمام بدن را متوجّه پشت قبله يا طرف راست يا طرف چپ نمودن‌

، بلكه و يا متوجّه مابين راست و چپ نمودن بطورى كه از رو به قبله بودن خارج شود، كه انجام عمدى تمام اين كارها باطل كننده نماز است، بلكه اگر تمام بدن را بطورى بگرداند كه از بين مشرق و مغرب خارج شود، حتى اگر چه سهوا يا با فشار دادن و مانند اينها باشد، نماز را باطل مى‌كند اما اگر صورت مختصرا به طرف راست يا چپ برگردد و بدن رو به قبله بماند نماز را باطل نمى‌كند ولى اين كار مكروه است و چنانچه صورت را بقدرى برگرداند كه تمام صفحه صورتش رو به طرف راست قبله يا چپ آن قرار بگيرد، بنابر اقوا نماز را باطل مى‌كند.

(3)

چهارم- حرف زدن عمدى‌

، اگر چه با دو حرف بى‌معنى باشد به اينكه مثلا لفظ بى‌معنائى را كه از دو حرف تركيب يافته در معنائى مانند نوع و يا صنف آن لفظ استعمال كند كه بنابر اقوا نماز را باطل مى‌كند و اگر لفظ مهمل را در معنائى بكار نبرد، بنابر احتياط واجب همچنين است (نماز را باطل مى‌كند) و همچنين است يك حرفى كه در معنايى استعمال شود، مثل اينكه «ب» بگويد و آن را رمز براى اوّل بعضى از نامها و وسيله فهماندن آن قرار دهد (كه بنابر احتياط واجب نماز را باطل مى‌كند)، بلكه باعث بطلان نماز بودنش خالى از قوّت نيست بنابراين بطور كلّى حرفى كه فهماننده مطلبى است، اگر چه اصلا براى معنائى وضع نشده باشد، اگر آن را به قصد حكايت و فهماندن مطلبى اداء نمايد، خالى از قوّت نيست كه نماز را باطل كند، كما اينكه اگر لفظى را كه براى معنايى وضع شده است بگويد و به قصد حكايت و فهماندن مطلبى ننمايد و يك حرف باشد، بنابر اقوا نماز را باطل نمى‌كند، ولى اگر آن لفظ دو حرف و بيشتر باشد (كه داراى معنا است، اگر چه به قصد حكايت استعمال نكند) مادامى‌كه به حدى نرسد كه نام نماز را- از نمازى كه مى‌خواند- ببرد، بنا بر احتياط واجب نماز را، باطل مى‌كند وگرنه (يعنى اگر به حدّى برسد كه ديگر به عملش نماز گفته نمى‌شود) بدون شك، حتى گرچه سهوا استعمال كند، نماز را باطل مى‌كند، بلى حرف زدن سهوى كه به اين حدّ نكشاند، نماز را باطل نمى‌كند، كما اينكه جواب سلام دادن در نماز اشكالى ندارد، بلكه واجب است و اگر جواب سلام را ندهد و مشغول قرائت و مانند آن شود، نمازش باطل نيست تا چه رسد آن كه به مقدار جواب سلام سكوت نمايد (و سپس نمازش را ادامه دهد)، البتّه، تنها بگردنش گناه ترك واجب است.

(4)

مسأله 1- در هر جاى نماز، ذكر گفتن و دعا كردن و قرآن خواندن غير از آنچه موجب سجده مى‌شود، اشكالى ندارد

، و بنا بر اقوا، هر گونه صحبت نمودن و خطاب به غير خداوند متعال، حتّى در ضمن دعا، مثل اين كه بگويد: «غفر اللّه لك»- خدا ترا بيامرزد- و «صبّحك اللّه بالخير»- خدا ترا با خير وارد صبح كند- در صورتى كه قصد دعا براى او