عرض يا مالش كه قابل توجه است داشته باشد، ساقط مى‌شود. و همچنين است اگر وقت طلب آب تنگ باشد. و اگر عقيده‌اش اين بود كه وقت تنگ است و با اين عقيده، طلب آب ننمود و تيمم كرد و نماز خواند، سپس معلوم شد كه وقت وسعت داشته است، چنانچه در همان جايى است كه نماز خوانده در صورتى كه وقت وسعت دارد بايد مجددا طلب آب كند پس اگر آب پيدا نكرد نمازش كفايت مى‌كند، و اگر پيدا كرد، بايد اعاده نمايد، و اگر وقت وسعت نداشت بنابر احتياط واجب بايد دو مرتبه تيمم كرده نماز را اعاده نمايد، و همچنين است در مسائل آينده كه در آنها در صورت ممكن نبودن طهارت با آب، حكم به وجوب اعاده نموده‌ايم، و اگر (بعد از نماز) به جاى ديگرى منتقل شده است چنانچه بداند اگر طلب آب مى‌نمود آن را مى‌يافت بايد نماز را اعاده كند، هر چند در اين حال (كه در مكان جديد است) توانائى بر طلب آن را نداشته و تكليفش تيمم باشد، ولى اگر بداند در صورتى كه آن را طلب مى‌كرد، نمى‌يافت، نمازش صحيح است و اعاده ندارد، و اما اگر برايش مشتبه و غير معلوم باشد، محل اشكال است، بنابراين احتياط را ترك ننموده و اعاده يا قضا نمايد.

(1)

مسأله 8- ظاهر آنست كه لازم نيست طلب آب در وقت نماز باشد.

پس اگر قبل از وقت طلب كرد و نيافت، نيازى نيست بعد از دخول وقت دو مرتبه طلب نمايد. و همچنين اگر در وقت نمازى طلب آب كند و نيابد (اين طلب) براى ساير نمازها كفايت مى‌كند.

اما اگر احتمال بدهد كه بعد از طلب، آب پيدا شده. در صورتى كه اماره ظنيه (چيزى كه موجب گمان است) آن احتمال را تأييد كند- بلكه بنابر احتياط واجب حتى اگر اماره ظنيه هم نباشد- بايد مجددا طلب آب نمايد.

(2)

مسأله 9- اگر يك مقدار آبى دارد كه فقط براى طهارت، (غسل يا وضو) كافى است‌

، بعد از دخول وقت نبايد آن را بريزد و اگر با وضو باشد و آبى هم ندارد نبايد وضويش را باطل كند و اگر معصيت كرده آب را بريزد يا وضو را باطل كند، تيمم و نماز با آن صحيح است اگر چه احتياط مستحب آنست كه قضا نمايد. بلكه جايز نبودن ريختن آب و باطل كردن وضو قبل از وقت، در صورتى كه حتى در وقت هم آب نداشته باشد خالى از قوت نيست.

(3)

مسأله 10- بنابر احتياط واجب اگر بدون مشقت بر كندن چاهى قدرت داشته باشد بايد بكند.

(4) و از جمله مجوّزات تيمم اين است كه- در رسيدن به آب، ترس از دزد يا درنده يا گم شدن و مانند اينها- از چيزهائى كه موجب ترس ضرر بر جان يا عرض يا مال قابل توجه، است- باشد به شرط آنكه ترسش از منشئى كه عقلا به آن اعتناء مى‌كنند، باشد.

(5)

و از آن جمله است- ترس ضرر داشتن استعمال آب‌

، به خاطر بيمارى يا درد چشم يا ورم يا جراحت يا دمل و يا مانند اينها، از چيزهائى كه با وجود آنها استعمال آب براى شخص ضرر دارد و (اين موارد) به صورتى نيست كه ملحق به جبيره و آنچه كه در حكم آن‌