چنانكه ياد گرفتن اجزاء عبادات و شرايط و مبطلات و مقدمات آنها واجب است. اما اگر اجمالا بداند كه عمل او داراى تمامى اجزاء و شرايط و فاقد مبطلات مى‌باشد اين عمل صحيح است، اگر چه تفصيلا نداند.

(1)

مسأله 24- اگر مقلد عباداتش را مدتى بدون تقليد انجام داده و مقدار آن مدت را نداند

، پس اگر به ياد داشته باشد كه آن اعمال را چگونه انجام داده و با فتواى مجتهدى كه به او رجوع كرده يا مى‌توانسته مراجعه كند، موافق باشد. عباداتش صحيح است. وگرنه اعمال گذشته‌اش را به مقدارى كه علم دارد بر عهده او است، بايد قضا نمايد، اگر چه احتياط مستحب است كه به اندازه‌اى قضا نمايد كه بر برائت ذمه خود يقين كند.

(2)

مسأله 25- اگر اعمال گذشته‌اش را با تقليد انجام داده ولى نمى‌داند كه تقليدش صحيح بوده‌

يا نه بنا را بر صحت اعمال بگذارد.

(3)

مسأله 26- اگر مدتى از بلوغش بگذرد، سپس شك كند كه آيا اعمالش را با تقليد صحيح انجام داده يا نه‌

جايز است در اعمال گذشته، بنا را بر صحت بگذارد، ولى براى اعمال آينده بايد تقليدش را تصحيح نمايد.

(4)

مسأله 27- در شخص مفتى [8] و در قاضى، عدالت شرط است.

و عدالت به شهادت دو عادل و به معاشرتى كه موجب علم يا اطمينان است و به شيوع علم‌آور ثابت مى‌شود. بلكه عدالت به حسن ظاهر و مواظبت در امور شرعى و طاعات و حضور در جماعات (مسلمين) و مانند اينها ثابت مى‌گردد. و ظاهر آنست كه حسن ظاهر تعبدا [9] كاشف از عدالت است اگر چه موجب گمان يا علم به عدالت نباشد.

(5)

مسأله 28- عدالت صفت نفسانى ريشه‌دارى است‌

كه همواره انسان را به ملازمت تقوا- ترك محرمات و فعل واجبات- وادار مى‌كند.

(6)

مسأله 29- حكم صفت عدالت با ارتكاب گناهان كبيره يا اصرار بر صغيره زائل مى‌شود

حتى بنابر احتياط مستحب با ارتكاب صغيره (بدون اصرار) نيز چنين است و اگر توبه كند حكم صفت عدالت بازمى‌گردد به شرط آنكه ملكه عدالت باقى باشد.

(7)

مسأله 30- اگر شخصى فتواى مجتهدى را اشتباها نقل كند

بايد به كسانى كه از او ياد گرفته‌اند، اعلام نمايد.

(8)

مسأله 31- اگر در بين نماز مسأله‌اى پيش آيد كه حكمش را نداند

و در همان حال دانستنش هم ممكن نباشد، بايد بنا را بر يكى از دو احتمال بگذارد، با اين نيّت كه بعد از نماز مسأله را بپرسد، و چنانچه خلاف واقع عمل كرده باشد، اعاده نمايد. و اگر با چنين‌