آرى، امثال اينان بودند كه عبدالله بن عمرو بن عاص را از تدوين حديث رسول خدا صلى الله عليه و آله بازداشتند، وافكار و آرائى را منتشر ساختند كه بعدها جزو سنّتِ پيامبر شمرده شد[1].

موضع گيرى ابوبكر و عمر در برابر اين دو شيوه‌

در راستاى بحثِ منع تدوين، شناخت ديدگاه ابوبكر و عمر مهم است (اينكه آيا شيخين از هواداران روش تعبد محض بودند يا از اصحاب رأى و اجتهاد) تا بتوانيم ايده خود را در پرتو آن ترسيم كنيم. هرچند ما پرداختن به چنين بحث‌هايى را دوست نمى‌داريم چراكه بيم برانگيخته شدن فرقه گرايى وجود دارد، ليكن اين بررسى و پژوهش ما را بر اين موضوع وامى‌دارد؛ زيرا ترك آن به منزله كتمان بعضى از حقايق و پرده‌افكنى بر آنهاست و دست نيافتن بر سببِ حقيقى‌اى كه در وراى منع تحديث و تدوين نهفته مى‌باشد، بلكه حجم انبوهى از نگرش‌ها و عقايد پديد مى‌آيد و آزادانديشى در ابراز نظريه‌ها و اسباب از بين مى‌رود.

بنابراين، گرچه اين بحث با موقعيت ابوبكر و عمر و بعضى از صحابه ارتباط مى‌يابد، ليكن چاره‌اى جز مطرح كردن آن نيست بعضى از متون در اين زمينه چنين‌اند:

داستان مرد عابد

اين قصه را ابو سعيد خُدرى و انس بن مالك و جابر بن عبدالله انصارى و ديگر بزرگان صحابه روايت كرده‌اند.

انس گويد: پيش پيامبر صلى الله عليه و آله از مردى سخن به ميان آمد كه در عبادت بسيار كوشا و موفق است.

[1] . از جمله اينكه گفتند: بر رسول خدا امر وحى پوشيده ماند تا اينكه وَرَقَة بن نَوْفَل او را باخبر ساخت.

اين سخن برخلاف ويژگى‌هاى پيامبر صلى الله عليه و آله است و اينكه خاتم نبوّت بر شانه آن حضرت حك شده بود و نيازى به شهادت ابن نوفل و ديگران نداشت( نگاه كنيد به: صحيح بخارى 4: 1، حديث 3؛ و جلد 3: 1241، حديث 3212؛ و جلد 4: 1894، حديث 4670؛ و جلد 6: 2651، حديث 6581).