سرزمينتان بازگردانيد؟ به خدايى كه جانم در دست اوست! اگر هجرت در كار نبود من نيز فردى از انصار به‌شمار مى‌آمدم و اگر همه مردم به راهى بروند و انصار در راهى ديگر گام بردارند، من مسير انصار را انتخاب خواهم كرد.[1]

اين كلمات، احساس و عواطف انصار را برانگيخت و دريافتند كه در تصوّر خود نسبت به رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم دچار اشتباه شده‌اند ازاين‌رو، همه گريه كنان عرضه داشتند: اى رسول خدا! ما به همان سهم خويش راضى هستيم.

پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم در ماه ذى قعده به اتفاق همراهان خود از جعرانه رهسپار مكّه گرديد و پس از انجام عمره از احرام خارج شد و با گماردن عتاب بن اسيد و معاذ بن جبل بر مكّه، به اتفاق مهاجران و انصار، متوجه مدينه شد[2].

4. غزوه تبوك‌[3]

دولت اسلامى به نظامى تبديل شد كه همه قدرت‌ها از آن حساب مى‌بردند و مسلمانان بايد به حراست از مرز و بوم و سرزمين اين نظام مى‌پرداختند تا رسالت اسلامى به سراسر گيتى راه يابد.

رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم مسلمانان را از سراسر نقاط سرزمين دولت اسلامى جهت آمادگى براى جنگ با روم فراخواند، زيرا اخبار و اطلاعات رسيده تأكيد داشت كه روميان خود را براى حمله به جزيرة العرب و ساقط كردن دولت و از بين‌بردن دين اسلام، مهيا ساخته‌اند. اتفاقا آن سال با خشكسالى و كمبود محصولات و تابستانى گرم، مصادف شد كه خود، بر دشوارى خروج از شهر و رويارويى با دشمن نيرومند و كارآزموده، كه از سازوبرگ و نيروى فراوانى‌

[1] . سيره نبوى 2/ 496؛ به مغازى 3/ 948 مراجعه شود.

[2] . سيره نبوى 2/ 498؛ مغازى 3/ 957.

[3] . غزوه تبوك در رجب سال نهم هجرى اتفاق افتاد.