به عنوان يك تجربه پيشرو در جامعه‌اى شد كه همواره از رسومات جاهلى رنج مى‌برد. رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم براى اصلاح اين جريان وارد عمل شد و تلاش كرد كار به بن‌بست نرسد و به زيد فرمود: «همسرت را نگاه دار و از خدا بيم داشته باش.» ولى تكرار شكايت زيد از زينب سبب شد كه مسأله، به طلاق و جدايى بينجامد.

آن‌گاه فرمان الهى نازل گرديد تا بر آداب و رسوم عرب كه «پسر خوانده‌ها» را پسر واقعى مى‌دانستند، خط بطلان بكشد آن‌جا كه فرمود:

و فرزندخوانده‌هاى شما را فرزندان حقيقى شما قرار نداده است اين سخن را شما بر زبان مى‌آوريد، اما خداوند حق را مى‌گويد و به راه راست هدايت مى‌كند.[1]

و بدين‌سان، حق دوستى و برادرى در دين را برايشان محفوظ نگاه داشت. با نازل شدن اين آيات شريف بر پيامبر كه او را بر كشيدن خط بطلان بر اين رسم جاهلى تشويق كرد تا از مردم نهراسد بلكه با شجاعت تمام به اجراى احكام الهى بپردازد[2]، در حقيقت خداى سبحان اراده فرمود اين رسم باطل را از ريشه‌وبن بركند. ازاين‌رو، به پيامبرش فرمان داد پس از آن‌كه زينب با طلاق از زيد جدا شد و عدّه‌اش پايان پذيرفت، وى را به ازدواج خويش درآورد.

[1] . وَ ما جَعَلَ أَدْعِياءَكُمْ أَبْناءَكُمْ ذلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْواهِكُمْ وَ اللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ احزاب/ آيه 4.

[2] . احزاب/ 37- 40؛ تفسير الميزان 16/ 290؛ مفاتيح الغيب 25/ 212؛ روح المعانى 22/ 23.