(2) دوره دعوت محدود خويشاوندان و مبارزه محدود با بت‌پرستى.

(3) دوره مبارزه فراگير

3. آماده‌سازى نخستين پايگاه‌

پس از آن‌كه خداى متعال به پيامبر فرمان داد كه به‌پا خيزد و مردم را بيم دهد[1] آن حضرت حركت خود را آغاز و مردم را به اسلام دعوت كرد و كوشيد مجموعه‌اى باايمان تشكيل دهد كه كانون نور و روشنگرى براى هدايت جامعه باشد. اين وضعيّت با امدادهاى غيبى و مصونيّت از خطا و لغزش، نزديك به سه سال ادامه داشت.

خطرات و دشوارى‌هاى فراوانى اين حركت معنوى را احاطه كرده بود، با اين همه، امور در كمال دقت انجام مى‌پذيرفت. در اين مرحله از دعوت، روش رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم اين بود كه، شيوه گزينش پيروانش را از جهت گرايش‌هاى قبيله‌اى و موقعيّت جغرافيايى و سن و سال تنوع بخشد تا بدين‌وسيله فراگير بودن رسالت خويش را آشكار سازد و گسترش آن را در جامعه تا آن‌جا كه ممكن است، تضمين نمايد. ازاين‌رو، در آغاز بعثت، محرومان و تهيدستان جامعه نداى او را لبيك گفتند؛ زيرا رسالت اسلامى به سمت مجد و عظمت و زندگى شرافتمندانه و امنيّت، در حركت بود چنان‌كه برخى از بزرگان و اشراف نيك‌سرشتى كه از انديشه‌اى باز برخوردار بودند و به درستكارى تمايل داشتند، به او گرويدند.

ستم‌پيشگان قريش، اهميّت اين رسالت را احساس نكردند و پنداشتند

[1] . چنان‌كه در آغاز سوره مدثر آمده است.