مرحوم آيت اللّه حاج شيخ يوسف ايروانى از ديدگاه نگارنده‌

گاهى در خود مى‌انديشم و از خود مى‌پرسم كه چرا انسانها يكسان آفريده نشده‌اند چرا بعضى سالم و برخى بيمار، و چرا عدّه‌اى نمى‌توانند پا از گليم عادى يك بشر معمولى فراتر، نهند و بالعكس انسانهاى انگشت‌شمارى پيدا مى‌شوند كه به مقام اعتدال عمومى قانع نمى‌گردند، اوج مى‌گيرند و بالا مى‌روند و آن‌قدر بالا كه ديگر جز خدا نمى‌بينند.

و اينها سؤالاتى است كه ساليان دراز افكار متلاطم و پرهيجان پويندگان را به خود معطوف داشته و مى‌دارد.

ولى در جواب بايد گفت كه: فهم اين مطلب و نظائر آن كار هر انسانى نيست، ديدگانى باز و بينشى دقيق و گوشى قوى براى شنيدن پاسخ‌ها مى‌خواهد، زيرا هريك از سؤالات، مطالب بى‌انتهائى است كه انديشه ژرف و فكر بلند بشرى از درك آن عاجز است.

به عنوان نمونه به زندگى پرجهش مرحوم ميرزا على ايروانى و فرزند ارزشمندش بنگريد كه چگونه زمانى كه بر مسند افادت مى‌نشستند و همچون محيط موج مى‌زدند و هنگامى كه در عرشه افاضت قرار گرفته از سپهر اوج مى‌گرفتند.

پس صريحا بايد بگويم كه دايره سخن در تعرفه اين پدر و پسر از كلمه جامعه خالى است.