14- حقوق دوستان

احْمِلْ نَفْسَكَ مِنْ أَخِيكَ عِنْدَ صَرْمِهِ عَلَى الصِّلَةِ، وَ عِنْدَ صُدُودِهِ عَلَى اللَّطَفِ وَ الْمُقَارَبَةِ وَ عِنْدَ جُمُودِهِ عَلَى الْبَذْلِ وَ عِنْدَ تَبَاعُدِهِ عَلَى الدُّنُوِّ، وَ عِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَى اللِينِ وَ عِنْدَ جُرْمِهِ عَلَى الْعُذْرِ حَتَّى كَأَنَّكَ لَهُ عَبْدٌ وَ كَأَنَّهُ ذُو نِعْمَةٍ عَلَيْكَ؛ خود را در برابر برادر و دوستت، مُلزّم و ناگزير بدان که اگر او از تو بريد، تو پيوند دوستي را گسيخته نسازي، و هنگامي که او از تو دوري گزيد و رو گردانيد، تو با نرمي و نيکي به او نزديک شوي، و چون بخل ورزيد تو به او بخشش نمايي، و زماني که او دور شد تو به او نزديک گردي، و هرگاه تندخوي کرد، تو با ملايمت با وي رفتار کني و در صورتي که خطا و جرمي (نسبت به تو) مرتکب شد، تو بدان گونه عذرش را بپذيري که گويي تو بَرده او هستي و گويي که او ولي نعمت تو است.

وَ إِيَّاكَ أَنْ تَضَعَ ذَلِكَ فِي غَيْرِ مَوْضِعِهِ أَوْ أَنْ تَفْعَلَهُ بِغَيْرِ أَهْلِهِ لَا تَتَّخِذَنَّ عَدُوَّ صَدِيقِكَ صَدِيقاً فَتُعَادِيَ صَدِيقَكَ وَ امْحَضْ أَخَاكَ النَّصِيحَةَ حَسَنَةً كَانَتْ أَوْ قَبِيحَةً وَ تَجَرَّعِ الْغَيْظَ فَإِنِّي لَمْ أَرَ جُرْعَةً أَحْلَىٰ مِنْهَا عَاقِبَةً وَ لَا أَلَذَّ مَغَبَّةً؛ زنهار از اينکه امور مزبور را در غير جاي خود به کار ببري يا آن را در مورد کسي که شايستگي ندارد انجام دهي، دشمنِ دوستت را به دوستي بر مگزين که در اين صورت، با دوستت دشمني کرده‌اي. نصيحتي بي‌شائبه و خالص، براي دوستت انجام ده، خواه در مورد کاري نيک باشد خواه درباره امري زشت.[1] خشم خود را فرو نشان و مانند جرعه‌اي آب بنوش که من هيچ جرعه‌اي را از جهت دارا بودن عاقبتي نيکو شيرين‌تر از آن و از لحاظ پاياني خوب، لذيذتر از آن نديده‌ام.

[1] . خواه درباره امري باشد که ذکر و اشاعه آن موجب شرم نباشد، يا ذکر و اشاعه آن شرم‌آور باشد (ابن ابي الحديد).