ارتکاب گناه و کار زشت باشد نيکوتر است. هيچ کس مانند خود انسان، نگاهدار راز وي نمي‌باشد. چه بسا کسي که در به دست آوردن چيزي کوشش مي‌کند که سرانجام به زيان وي تمام مي‌شود هر که پرحرفي کند، به هذيان‌گويي و ياوه‌گويي مي‌پردازد. هرکس در کار خود بينديشد، پايان کار را با ديده بصيرت در مي‌يابد. با نيکمردان همنشين و پيوسته باش، از جمله ايشان خواهي بود، و از بدان جدا شو، از آنها برکنار خواهي بود. مال حرام خوارک بدي است، ستم بر مردمان ضعيف بدترين ستم‌ها است. در جايي که نرمي و ملايمتِ بي مورد، به جاي شدت عمل به کار رود، شدّت عمل بي‌مورد نيز به جاي نرمي و ملايمت به کار مي‌رود.[1]

رُبَّمَا كَانَ الدَّوَاءُ دَاءً وَالدَّاءُ دَوَاءً وَ رُبَّمَا نَصَحَ غَيْرُالنَّاصِحِ وَغَشَّ الْمُسْتَنْصَحُ. وَ إِيَّاكَ وَ اِتِّکالَکَ عَلَى الْمُنَى فَإِنَّهَا بَضَائِعُ الْمَوْتَي، وَ الْعَقْلُ حِفْظُ التَّجَارِبِ، وَ خَيْرُ مَا جَرَّبْتَ مَا وَعَظَكَ؛ چه بسا دارويي که خود، درد است و دردي که خود داروست.[2] چه بسا کسي که انتظار نصيحت از وي نمي‌رود امّا نصيحت مي‌کند و آنکه اميد و انتظار نصيحت از او مي‌رود، خيانت مي‌کند، (و به جاي خيرخواهي، بدخواهي مي‌نمايد) زنهار از اين که بر آرزوها تکيه کني که آرزوها سرمايه مردگان است.[3] عقل، حفظ و نگاهداري تجربه‌ها (و به کار بردن آنها در هنگام لزوم) است و بهترين چيزي که تجربه کرده‌اي آن است که تو را پند دهد.

بَادِرِ الْفُرْصَةَ قَبْلَ أَنْ تَكُونَ غُصَّةً لَيْسَ كُلُّ طَالِبٍ يُصِيبُ، وَ لَا كُلُّ غَائِبٍ يَؤُوبُ وَ مِنَ الْفَسَادِ إِضَاعَةُ الزَّادِ، وَ مَفْسَدَةُ الْمَعَادِ وَ لِكُلِّ أَمْرٍ عَاقِبَةٌ سَوْفَ يَأْتِيكَ مَا قُدِّرَ لَكَ، التَّاجِرُ مُخَاطِرٌ. وَ رُبَّ يَسِيرٍ أَنْمَى مِنْ كَثِيرٍ لَا خَيْرَ فِي مُعِينٍ مَهِينٍ، وَ لَا فِي صَدِيقٍ ظَنِينٍ سَاهِلِ الدَّهْرَ مَاذَلَّ لَكَ قَعُودُهُ وَ لَا تُخَاطِرْ

[1] . همان زياني که ملايمت در جايي که شدّت عمل مصلحت است، به بار مي‌آورد، شدت عمل در جايي که ملايمت به مصلحت است، به بار مي‌آورد.

[2] . بعضي از چيزهايي که به ظاهر سودمند به نظر مي‌رسند، گاهي زيان‌آور مي‌گردند و نيز پاره‌اي از امور که در ظاهر زيان‌بار به نظر مي‌آيد، موجب سود و مصلحتي مي‌شود (ابن ميثم).

[3] . در بسياري از نسخه‌ها کلمه مَوتي در جمله ( فَاِنَّها بَضائِعُ الْمَوْتي ) کلمه ( نَوْکي ) آمده که به معني مردمان ابله و احمق مي‌باشد که اين صحيح‌تر به نظر مي‌رسد.