استیلر

اِستیلِـر \ [e]stiler\ ، مـاوریتس، نـام اصلـی او: مـوسِس استیلر (1883- 1928م/ 1262-1307ش)، کارگردان سوئدیِ سینما. او در سالهای نخست دهۀ 1920م از بزرگان سینمای سوئد به‌شمار می‌رفت، سینمایی که در آن زمان از اعتبار جهانی برخوردار بود.
استیلر در شهر هِلسینکی در فنلاند زاده شد و پس از 16سال بازیگری تئاتر در این شهر، در 1912م نخستین فیلم خود را با نام «مادر و دختر» کارگردانی، و در ضمن، در آن بازی کرد. او از سبک حماسیِ دی دابلیو گریفیث، کارگردان آمریکایی، و نیز کاربرد مناظر در آثار تامِس ‌هارپِر اینس، دیگر کارگردان آمریکایی، تأثیر پذیرفت؛ اما بیش از همه، افسانه‌های سوئدی و عشق پرشور به طبیعت در داستانهای سِلما لاگِرلوو (لاگِرلوف)، نویسندۀ نامدار سوئدی، بر او تأثیر گذاشت. استیلر بسیاری از داستانهای لاگرلوو را به‌صورت فیلم درآورد، از جمله فیلم «گنجینۀ عالی‌جناب آرنه» (1919م)، که بر پایۀ داستانی به همین نام ساخته شد و با زیباییِ تصویری و شخصیت‌پردازی غنی خود، در مقام یکی از زیباترین فیلمهای صامت سوئد، با استقبال جهانی روبه‌رو شد. او سپس «اِروتیکون» (1920م) را ساخت که فیلمی ساده‌تر و دارای جنبه‌ای جهانی‌تر بود.
استیلر پس از آن، بر پایۀ داستان دیگری از لاگرلوو، فیلم «ساگایِ (افسانۀ) گونار هِده» (1922م) را ساخت. او در این فیلم، در صحنه‌هایی چون رماندن گوزن به کوهها، طبیعت را به شیوه‌ای غنایی تصویر کرده است. این همان روشی بود که در مشهور‌ترین فیلمش، «ساگای (افسانۀ) یوستا (گوستا) بِرلینگ» (1923م)، که آن هم برگرفته از داستانی نوشتۀ لاگرلوو است، نیز به کار گرفت. استیلر در این فیلم نقش اصلی را به بازیگر جوانی به نام گرِتا گوستافسُن سپرد و نام او را نیز به گرِتا گاربو تغییر داد.
موفقیت فیلم «ساگای یوستا برلینگ» سبب شد که استیلر در 1925م به همراه ستارۀ جوان فیلم، گرتا گاربو، به هالیوود دعوت شود. استیلر در هالیوود چند فیلم میان‌مایه، از جمله «هتل ایمپِریال» (1927م) را کارگردانی کرد و خیلی زود، در 1928م به سوئد بازگشت؛ اما گرتا گاربو در هالیوود ماند و یکی از نامدارترین ستارگان زن سینما در دهه‌های 1920 و 1930م شد.
استیلر به همراه ویکتور شوستروم (سیستروم) برجسته‌ترین چهره‌های سینمای صامت سوئد به‌شمار می‌روند.

مآخذ

خرسند، بیژن، دایرة‌المعارف سینمایی، تهران، 1361ش؛ نیز:

EB, 2010 (under «Stiller, Mauritz», «Lagerlöf, Selma», «Garbo, Greta», «Sjöström, Victor»);
GLE ;
MEL.
بخش هنر و معماری جهان