استوین

اِستِوین \ [e]stevin\ ، سیمون (1548-1620م/ 955-1029ق)، ریاضی‌دان فلاندری، که به استاندارد کردن کاربرد کسرهای اعشاری کمک کرد.
استوین در شهر بروژ (بروخه) در بلژیک کنونی زاده شد. او که مدتی در آنتوِرپ منشی یک بازرگان بود، مدارج ترقی را پیمود و مسئول ساختمانها و تأسیسات عمومی و رئیس کل سررشته‌داری سپاه شاهزاده موریسِ ناسویی (موریتوس وان ناساو) شد. او شبکه‌ای از آبراهه‌ها و آب‌بندهای مرتبط به هم طراحی کرد که به کمک آن می‌توانستند در نواحی مشخصی سیل به راه اندازند و دشمنان را دور کنند؛ این شیوه از روشهای دفاعی مهم هلند به‌شمار می‌آمد. او کالسکۀ بادبانی 26 نفره‌ای نیز اختراع کرد که مخصوص استفاده در ساحل دریا بود.
استوین در کتاب «استاتیک و هیدروستاتیک» (1586م) قضیۀ مثلث نیروها را مطرح کرد. شناخت این مثلث، که هم‌ارز نمودار متوازی‌الاضلاع نیروهاست، حرکت تازه‌ای در مطالعۀ استاتیک، کـه پیش از آن بر نظریۀ اهرم مبتنی بـود، پدید آورد. او همچنین کشف کرد که فشار مایعات به سوی پایین به شکل ظرف آن مایعات بستگی ندارد و تنها به ارتفاع مایع مربوط است. بدین‌سان، او اصل فشار هیدرولیکی را بنیاد نهاد.
استوین در 1585م رسالۀ کوتاهی با نام «دهمین» منتشر کرد و در آن، شرحی ساده و کامل از کسرهای اعشاری و کاربرد روزمرۀ آنها به دست داد. اگرچه او کسرهای اعشاری را اختراع نکرده، و نظام نمادگذاری او نیز ناکارآمد است، کاربرد روزمرۀ این کسرها را در ریاضیات تثبیت کرد. استوین اعلام کرد که به زودی سکه‌ها، اندازه‌ها و اوزان اعشاری در سطح جهان رایج خواهد شد. او در همان سال، رسالۀ «اعشاری» را نیز در همین زمینه تألیف کرد. استوین چند رسالۀ دیگر به زبان هلندی نوشته، و در آنها نوآوریهای مهمی را در کشتی‌رانی، ساخت استحکامات، جغرافی و مثلثات پیشنهاد کرده است.
استوین اصل قرقره‌های منفرد و مرکب را بررسی، و با آزمایش، این بیان ارسطو را که اجسام سبک کندتر از اجسام سنگین به زمین می‌افتند، رد کرد. او در 1586م دربارۀ آزمایشی که با دو کرۀ سربی انجام داده بود، گزارشی منتشر کرد. یکی از کره‌ها 10 برابر سنگین‌تر از دیگری بود، ولی پس از رها شدن از ارتفاع 10 متری، هر دو هم‌زمان به زمین رسیدند. گزارش استوین توجه چندانی جلب نکرد، اگرچه 3 سال پیش از نخستین رسالۀ گالیله دربارۀ جاذبۀ زمین، و 18 سال پیش از کار نظری او دربارۀ سقوط اجرام منتشر شده بود.

مآخذ

CE, 6th edition;
EA, 2006;
EB, 2008.
بخش علوم پایه و مهندسی