استونیایی، زبان

اِستونیایی، زبانِ \ zabān-e estoniyāyi\ (در استونیایی: اِستی)، یکی از زبانهای عضو شاخۀ فینو ـ اوگری، از خانوادۀ زبانهای اورالی، که در استونی و نقاط پراکنده‌ای از نواحی مجاورش به آن سخن گفته می‌شود. این زبان دارای دو صورت گویشی عمده است: شمالی و جنوبی. گویش شمالی یا گویش تالین پایۀ زبان ادبی استونیایی است. گویش جنوبی، گویش تارتو خوانده می‌شود. نخستین نوشته‌های مهم به زبان استونیایی به اوایل سدۀ 16م باز می‌گردد (نیایشهای کولّاما مربوط به دهۀ سوم از سدۀ 16م).
زبـان استونیایـی که متعلق به شاخۀ بالتـی ـ فینی از زبانهای فینـو ـ اوگـری است، بـا زبـانهـای فنلانـدی، وُتـی، لیـوونیـایی، اینگِریایی، کارِلیایی و وِپسی رابطه‌ای نزدیک دارد. این زبان، از نظر ساختاری، دارای این ویژگی نادر است که مصوتها (واکه‌ها) و صامتها (همخوانها)ی آن 3 نوع «کشش آوایی» متفاوت دارند؛ مثلاً koli به معنی «آشغال» (با o کوتاه)، kooli به معنی «از مدرسه» (با o بلند) و kooli به معنی «به مدرسه» است (کلمۀ اخیر اگرچه دارای همان صورت املایی پیشین است، با o بسیار کشیده تلفظ می‌شود).
این زبان همچنین درجه‌بندی صامتی (همخوانی) را حفظ کرده، که ویـژۀ زبـانهـای بـالتـی ـ فینـی است و به موجب آن، صامتها در بافتهای خاص جانشین یکدیگر می‌شوند، ولی ویژگی هماهنگی مصوتها (هم‌آواییِ واکه‌ای) را از دست داده است.
روش اصلی زبان استونیایی برای نشان دادن مقوله‌های دستوری، همانند دیگر زبانهای اورالی، به‌کار بردن پسوندهایی است که به بُنِ واژه (ستاک) افزوده می‌شود. واژه‌های بسیاری نیز از آلمانی وارد استونیایی شده است.

مآخذ

EB, 2008;
ME, 2008.
بخش زبان‌شناسی