استرلیتز، نبرد

اُستِرلیتز، نبردِ \ nabard-e osterlitz\ ، نیـز مـوسـوم بـه جنگ سه امپراتور (2 دسامبر 1805م/ 1220ق)، از بزرگ‌ترین پیروزیهای ناپلئون در جنگ با نیروهای اتریشی و روس. در این نبرد، ارتش 68 هزار نفری او نزدیک به 90 هزار تن سپاهیان روس و اتریشی زیر فرمان ژنرال کوتوزُف را شکست داد، اتریش را به صلح با فرانسه واداشت (پیمان پرِسبورگ)، و پروس را موقتاً از اتحاد ضدفرانسوی دور نگاه داشت.

نبرد در نخستین سالگرد امپراتوری ناپلئون، نزدیک شهر استرلیتز (در آلمانی: آوستِرلیتْس؛ امروزه: اسلافکُف او برنا، در جمهوری چک) در مُراوی، و پس از آن روی داد که فرانسویان در 13 نوامبر 1805 وارد وین شدند و سپس، ارتش متفق روسیه و اتریش را در خاک مراوی تعقیب کردند. ورود آلکساندر یکم، تزار روسیه، در عمل، کوتوزف را از فرماندهی عالی بر نیروهایش محروم کرد. متفقین تصمیم گرفتند در غرب استرلیتز با ناپلئون بجنگند و فلات پراتزِن را که ناپلئون برای به تله انداختن آنها، به‌عمد تخلیه کرده بود، اشغال کردند. آنگاه متفقین حمله اصلی را با 40 هزار نفر به جناح راست ارتش فرانسه (در جنوب) آغاز کردند تا ارتباطش را با وین قطع کنند. در حالی که سپاه 500‘10 نفری مارشال لویی داوو سرسختانه در برابر این حمله پایداری می‌کرد و حملۀ دوم متفقین به جناح شمالی ارتش ناپلئون دفع شده بود، ناپلئون مارشال نیکُلا سولْت را مأمور کرد با 20 هزار پیاده به قلب ضعیف ارتش متفقین در فلات پراتزن بتازد. سولت فلات را تصرف کرد و با 25 هزار نیروی تقویتی از قوای ذخیرۀ ناپلئون آنجا را در برابر کوششهای متفقین برای بازپس گرفتن آن، حفظ کرد. جبهۀ متفقین پس از مدت کوتاهی شکافته، و از شمال و جنوب فلات به آن حمله شد. متفقین حدود 25 هزار کشته و زخمی، و 11 هزار اسیر دادند، در حالی که تلفات سپاه ناپلئون 9 هزار تن بود. باقی‌ماندۀ ارتش متفقین نیز پراکنده شدند. دو روز بعد، فرانتس یکم، امپراتور اتریش، با
توقف جنگ موافقت کرد و ترتیبی داد که آلکساندر یکم نیروهایش را به روسیه باز گرداند.
وصفی‌از این نبرد در جنگ و صلح، اثر تولستوی، آمده است.

مآخذ

CE, 6th edition (under «Austerlitz»);
EA, 2006;
EB, 2008;
ME, 2008.
بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه