ارنیتولستس

اُرْنیتولِسْتِس [ornītolestes]، یا کُیلوروس، دایناسور کوچک سبک وزنی که به‌شکل سنگواره در رسوبات دورِ پسین دورۀ ژوراسیک در آمریکای شمالی یافت شده است (دورۀ ژوراسیک208 میلیون سال قبل شروع شد و64 میلیون سال طول کشید). ارنیتولستس از روی اسکلت کامل آن که در وایومینگ یافت شده، نسبتاً به خوبی شناخته شده است. این دایناسور حدود دومتر طول، و جمجمه،گردن و دمی دراز داشته، و گردنش ظاهراً بسیار انعطاف‌پذیر بوده‌است. دستهای ارنیتولستس به خوبی رشد کرده بودند و به انگشتانی‌درازتر از انگشتان دایناسورهای مشابه ختم می‌شدند که نشان می‌دهد ارنیتولستس می‌توانسته است طعمه‌های پرتحرک و گریزنده را شکار کند. ارنیتولستس از پرندگان نخستین تغذیه می‌کرده است؛ نامش که به‌معنی«پرنده ـ ربا» است، از همین‌جا گرفته شده است. با این‌همه، احتمال دارد که سوسمارهای‌کوچک و سریع، و حتى‌پستانداران نخستین‌را نیز می‌خورده است. پاهای این دایناسور به خوبی رشد کرده بوده‌اند و عضلاتی قوی برای دویدن داشته‌اند. ارنیتولستس جانوری دوپا و قادر به حرکت سریع بوده که در هنگام دویدن گردن و دم را کشیده نگاه می‌داشته است تا تعادل بدن خود را حفظ کند.

به‌نظر می‌رسد رشد ارنیتولستس با محیط سازگار بوده است؛ انواع مشابه این جانور در بسیاری مناطق دیگر نیز یافت شده است. احتمال دارد که ارنیتولستس که شکارچی کوچک فعالی بوده، در محیطی زندگی می‌کرده است که بعداً پستانداران آن را اشغال کرده‌اند. ارنیتولستس احتمالاً در پوشش گیاهی زیرین جنگلهای دور پسین دورۀ ژوراسیک در آمریکای شمالی می‌زیسته است. (113)