آزتک، تقویم

آزْتِک، تَقْویم [taqvīm-e āztek]، نظام گاه‌شماری‌ای که در آن، تُنالپُهوالّی که یک چرخۀ آیینیِ 260 روزه بود، با سال خورشیدی 365 روزه ترکیب می‌شد. تقویم آزتک از تقویم مایا برگرفته شده بود و مانند آن دو چرخۀ آیینی و عرفی داشت. چرخۀ آیینی به 13 دورۀ 20 روزه، و چرخۀ عرفی به 18 ماه 20 روزه و 5 روز اضافی تقسیم می‌شد. 5 روز اضافی نِمُنِتمی نام داشت و آن را بسیار بدشگون می‌دانستند. هر 52 سال یک بار چرخه‌های آیینی و عرفی نسبت به هم به وضع مشابهی می‌رسیدند و در این زمان مراسمی با نام «پیوستن سالیان» یا «جشن آتش نو» برپا می‌شد. برای تهیۀ مقدمات مراسم، می‌گذاشتند که همۀ آتشهای مقدس و آتشهای خانگی تا آخر بسوزند. کاهنان در اوج مراسم، آتش مقدس تازه‌ای برمی‌افروختند و آن‌گاه آزتکها آتش اجاقهای خود را از آن آتش مقدس از نو برمی‌افروختند و جشن و سرور را آغاز می‌کردند.
در 1970م در مکزیکوسیتی تقویم سنگیِ گِردی به قطر 7\ 3 متر و به وزن تقریباً 25 تُن از زیر خاک کشف شد که اکنون در «موزۀ ملی مردم‌شناسی» در معرض نمایش قرار دارد. در میانۀ این سنگ چهرۀ تُناتیوه، خدای خورشید آزتکها، دیده می‌شود و 4 قاب چهارگوش که تجسدهای پیشین این خدا را نشان می‌دهد، این چهره را احاطه کرده‌اند. این تجسدها نمایندۀ 4 عصر پیشین جهان هستند. نشانه‌هایی که 20 روزِ ماههای تقویم آزتک را نشان می‌دهند، گرداگرد این تصاویر نقش شده‌اند. (131)