ازاکی یوکیو

اُزاکیْ ‌یوکیو [ozākī yūkiyo] (1858 - 1954م \ 1237-1333ش)، سیاستمدار دمکرات برجسته‌ای که 24 دورۀ پیاپی به عضویت مجلس نمایندگان ژاپن انتخاب شد؛ وی «پدر سیاست پارلمانی» آن کشور به شمار می‌رود. ازاکی که در اصل روزنامه‌نگار بود، به عنوان یکی از مریدان اُکوما شیگِنُبو، سیاستمدار و بعداً نخست‌وزیر ژاپن به دولت پیوست. هنگامی که اکوما در 1881م، در نتیجۀ قصور هیئت دولت در پذیرفتن پیشنهادهایش برای وضع قانون اساسی مترقی‌تری استعفا داد، ازاکی هم به او پیوست.

او در 1898م به هیئت دولت بازگشت و در مقام وزیر آموزش و پرورش در دولت تازه و کوتاه‌مدت اکوما شرکت کرد؛ اما به دلیل اشتباهی لفظی که ژاپن را به جای امپراتوری، جمهوری نامیده بود، مجبور به استعفا شد. او در 1904م شهردار توکیو شد و در 1912م اعضای معمولی حزب ریکّن سِئیوکائی را در راه‌پیمایی برضد دولت اقلیت کاتْسورا تارو، ژنرال پیشین رهبری کرد. در طی چند ماه، نهضتی که ازاکی به پیدایش آن کمک کرده بود، موجب سقوط دولت کاتسورا و ایجاد تدریجی دولتی شد که در برابر اکثریت حزبی پارلمان ژاپن مسئول باشد.
ازاکی در 1915م، وقتی در دومین دولت اکوما وزیر دادگستری بود، از ارتشا و فساد اکوما در زمان انتخابات انتقاد کرد و از آن پس از پیوستگی به هر جناح و حزبی سر باز زد؛ اما تا هنگام مرگ شخصیتی نیرومند باقی ماند که همواره برای توسعۀ دمکراسی در ژاپن مبارزه می‌کرد. او به ویژه در راه مبارزه برای حق رأی همۀ مردان که در 1925م به دست آمد، فعالیت داشت. (100)