آقابزرگ شیرازی

آقابزرگ شیرازی \āqā- bozorg-e šīrāzī\ ، (سدۀ 13 ق / 19 م)، نگارگر ایرانی. او در زمان حکومت محمد شاه و ناصرالدین شاه در دستگاه شاهزادگان قاجار در شیراز کار می‌کرد و به همین سبب، او را «نقاش‌باشی سرکاری» می‌نامیدند (کریم‌زاده، 1 / 3). آقابزرگ در نگارگری، طبیعت‌گرا بود و به صورت‌سازی و چهره‌پردازی دل‌بستگی داشت؛ برخی از نخستین کارهای وی، از‌لحاظ سبک، حدفاصل میان نگاره‌های دورۀ زندیه و قاجاریه است و تأثیر مکتب نگارگری شیراز در آنها دیده می‌شود. شیوۀ کار این هنرمند از دید طراحی، کالبدشناسی و اجرای مناظر و مرایا نارسا ست، اما رنگ‌گذاری، دقت و ریزه‌کاری او استادانه است.
آقابزرگ در رشته‌های گوناگون نگارگری ازجمله رنگ روغن، آبرنگ، سیاه‌قلم، روغنی (زیر لاکی) و نقاشی روی چینی دست داشت (همو، 1 / 3-4). نمونه‌هایی از آثار بازماندۀ او عبارت‌اند از: نگارگری بر کاسه و بشقاب چینی (1260 ق)؛ تک‌چهرۀ آبرنگ محمدرحیم امین‌التجار (1265 ق)؛ قلمدان روغنی با چهرۀ بزرگان شیراز (1269 ق)؛ تک‌چهره و نیم‌تنۀ ناصرالدین شاه (1278 ق)؛ تابلوی رنگ و روغن مباحثۀ امام رضا (ع) (بدون تاریخ)؛ قلمدان روغنی با زمینۀ زرافشان (بدون تـاریخ) (نک‌ : همو، 1 / 4-6).

مأخذ

كریم‌زاده، محمدعلی، احوال و آثار نقاشان قدیمی ایران، لندن، 1363 ش.

یحیى ذکاء (دبا)