ارسلان شاه غزنوی

اَرْسَلانْ‌شاهِ غَزْنَوی [arsalān šāh-e qaznavī] (حک‌ 509-512ق/ 1115- 1118م)، پسر سلطان مسعود سوم و فرمانروای غزنه. کنیۀ او در مدایح شاعران معاصرش و نیز برخی مآخذ، ابوالملوک، و لقبش در برخی منابع و بر سکه‌ها سلطان الدوله آمده است.
چون مسعود سوم در شوال 508 درگذشت، بنا به وصیت او، پسرش، شیرزاد به فرمانروایی رسید. اما ارسلان در سال بعد شیرزاد را از تخت به زیر کشید و خود در 6 شوال همان سال به حکومت نشست.
ارسلان‌شاه بی‌درنگ همۀ برادران خود را، بجز بهرام شاه که از عهد پدر به دور از غزنه، در تکیناباد گرمسیر به‌سر می‌برد، کور و یا زندانی کرد. اما سرانجام، با کمک نظامی سلطان سنجر به اسارت برادرش، بهرام‌شاه درآمد و به دستور همو خفه‌اش کردند و در مقبره پدرش درغزنه به خاک سپردند.
ازجمله شاعران برجستۀ دربار ارسلان شاه که در قصاید متعددی او را ستوده‌اند، مسعود سعد سلمان و عثمان مختاری را می‌توان نام برد.*

مآخذ

ابن اثیر، الکامل؛
بنداری، فتح، تاریخ دولة آل سلجوق (زبدة النصرة)، بیروت، 1400ق/ 1980م؛
حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، 1362ش؛
عوفی، محمد، جوامع الحکایات، به کوشش جعفر شعار، تهران، 1366ش؛
همو، همان، به کوشش محمد رمضانی، تهران، 1335ش؛
فرشته، محمدقاسم، تاریخ، کانپور، 1290ق/ 1874م؛
مسعود سعد سلمان، دیوان، به کوشش غلامرضا رشید یاسمی، تهران، 1339ش؛
منهاج سراج، عثمان، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی حبیبی، کابل، 1342ش؛
نیز:

Bosworth, C. E., The Later Ghaznavids, New York, 1977;
id, «The Political and Dynastic History of the Iranian World», The Cambridge History of Iran, vol. V, ed. J. A. Boyle, Cambridge, 1968;
Ghulam Mustafa Khan, «A History of Bahram Shah», Islamic Culture, New York, 1971, vol. XXIII;
Lane Poole, S., Catalogue of Oriental Coins in the British Museum, Bologna, 1967.
ابوالفضل خطیبی